Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Wprowadzenie
Studiumprzypadku:Metodywizualneitestowaniehipotez
Dlaantropologówwizualnych,podobniejakdlaprzedstawicie-
lipokrewnychdyscyplin,projektSolaWorthaiJohnaAdaira
ThroughNavajoEyes(OczymaNawahów)zpóźnychlat60.
XXwiekujestjednymzkamienimilowychwbadaniachnad
obrazem.Chociażniebrakowałowobecniegogłosówkrytycz-
nych,możnagopostawićzaprzykładdobrzezaplanowanych
badańempirycznych,zjasnosformułowanymicelamiimeto-
damibadawczymi.Worth(antropologibadaczkomunikacji)
orazAdair(antropologijęzykoznawca)postanowilisprawdzić,
czyludziesłabolubwogólenieobeznanizkinemiruchomymi
obrazamibędąkręcićfilmyodzwierciedlająceichogólnysposób
postrzeganiaświata.Wszczególnościinteresowałoich,czyNawa-
howiebędąwstaniewyrazićswojąwizjęświata„zpominięciem”
środkówjęzykowych.Punktemwyjściabadańbyłakoncepcja
znanaszerzejjakohipotezaSapira-Whorfa,zakładającażestruk-
turajęzyka,któregoktośużywa,określasposób,wjakitenktoś
postrzegairozumieotaczającągorzeczywistość.Użytkownicy
bardzoodmiennychiniespokrewnionychzesobąjęzyków(np.
angielskiegoinawaho)będą–jakpiszeWhorf(2002,s.286)
–„dzielićświatnaczęści,porządkowaćgozapomocąpojęć
iprzypisywaćmusens”wcałkowicieróżnysposób.Mimoiż
podjętowielepróbsprawdzeniatejhipotezy,odwoływałysię
onegłówniedosamegojęzyka,cosprawiało,żebadaniawpa-
daływrodzajbłędnegokoła.PrzełomdokonanyprzezWortha
iAdairapolegałnawskazaniuiwykorzystaniuinnegokanału
komunikacji.
Worth,AdairijedenzuczniówWortha,DickChalfen,roz-
dalikameryztaśmą16-milimetrowąsiedmiuIndianomNawaho,
żyjącymwdośćtradycyjnejspołecznościwArizonie,gdziewielu
starszychludzimówiłowyłączniewjęzykunawaho,chociażwszy-
scy„filmowcy”bylidwujęzyczni.Całasiódemkamiaławswoim
życiukontaktzfilmem,lecztylkojedenznich(artysta!)widział
ichwięcej.Jednocześnieżadneznichniezaliczałosiędokategorii
