Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
241.ZasadydynamikiNewtona
Takiwniosekjestszczególniezaskakujący,ponieważdopierocoprzekonaliśmy
się,żetrzeciazasadadynamikiNewtonajestrównoważnazasadziezachowaniapędu.
Najwyraźniejcałkowitypędm1v1+m2v2dwóchładunkówpokazanychnarysunku1.8
niejestzachowany.Taobserwacjaktórajestprawdziwapowinnaprzypomi-
naćnam,że„mechaniczny”pędcząstekmvniejestjedynymrodzajempędu.Pola
elektromagnetycznetakżemogąnieśćpęd,awsytuacjipokazanejnarysunku1.8
pędmechanicznytraconyprzezdwiecząstkizamieniasięwpędpolaelektromag-
netycznego.
Naszczęście,jeśliprędkościobucząsteknarysunku1.8znaczniemniejsze
odprędkościświatła(vc),tostratapędumechanicznegoizwiązaneztymna-
ruszenietrzeciejzasadydynamikicałkowiciepomijalne.Abysięotymprzeko-
nać,zauważmy,żeopróczsiłmagnetycznychnaładunkiq1iq2działająteżsiły
kulombowskiegooddziaływaniaelektrostatycznego13kq1q2/r2,którespełniajątrze-
ciązasadędynamikiNewtona.Możnaprostopokazać(zadanie1.32),żestosunek
siłymagnetycznejdosiłyoddziaływaniaelektrostatycznegojestrzęduv2/c2.Wy-
nikastąd,żenaruszenietrzeciejzasadydynamikiprzezsiłymagnetycznestajesię
istotnejedyniewtedy,gdyvzbliżasiędocawtakimprzypadkuitakme-
chanikaklasycznamusizostaćzastąpionateoriąrelatywistyczną14.Widzimyzatem,
żezaskakującasytuacjapokazananarysunku1.8niestoiwsprzecznościzna-
szymtwierdzeniem,wfizyceklasycznejobowiązujetrzeciazasadadynamikiNew-
tona,cobędziemydalejzakładaćwnaszychrozważaniachnadmechanikąniere-
latywistyczną.
1.6.DrugazasadadynamikiNewtona
wewspółrzędnychkartezjańskich
SpośródtrzechzasaddynamikiNewtonanajczęściejkorzystamyzzasadydrugiej,
któraczęstojestnazywanarównaniemruchu.Jaksięprzekonaliśmy,pierwszazasada
maznaczenieteoretyczne,ponieważdefiniujeukładyinercjalne,natomiastnaogółnie
mapozatympraktycznegozastosowania.Trzeciazasadamapodstawoweznaczenieprzy
analiziesiłwewnętrznychwukładachwielucząstek,jednakgdyznamyjużsiłypojawia-
jącesięwdanymzagadnieniu,wtedyruchinteresującegonasciałalubukładuciałwy-
znaczamy,posługującsiędrugązasadądynamiki.Wwieluprostychzagadnieniachsiły
znanelubłatwojewyznaczyć,awówczasdrugazasadadynamikicałkowicienam
wystarczadoznalezieniarozwiązaniaproblemu.
Jakjużwspomnieliśmy,drugazasadadynamiki
F=m¨
r,
(1.30)
13TutajkjeststałąwprawieCoulomba,którączęstozapisujesięwpostacik=1/(4πeo).
14Siłymagnetycznemiędzydwomaprzewodnikamizprądemstałymmogąprzyjmowaćdużewartości
nawetwobrębiefizykiklasycznej,alemożnapokazać,żetakiesiłyspełniajątrzeciązasadędynamiki.
Patrzzadanie1.33.