Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
FizjoterapiaimedycynafizykalnawPolsce
Wedługnajbardziejlapidarnychdefinicji,istotąmedycynyfizykalnejjestwykorzystaniemetodfizycznychdoosiągnięciaokreślonychcelówdiagnostycznych
ileczniczych;dotyczytoszczególnieosiągnięćzzakresufizyki,chemiiitechniki.
Korzenifizjoterapiimożnadoszukaćsięwszerokorozumianymprzyrodolecznictwie,stądźródłosłówokreślenia„fizjoterapia”zgreckichsłów:physis(przyroda)
itherapeia(leczenie).Pierwotnymbodźcemdorozwojufizjoterapiibyłoodnalezieniewprzyrodziespecyficznychczynnikówleczniczych–odnaturalnychwód
źródlanych,ostwierdzonychempiryczniewalorachleczniczych,powpływającynazdrowieklimat.Teobserwacjemająwielowiekowetradycje,odokresusprzed
tysiącleci(Egipt,Indie,Grecja,CesarstwoRzymskie)dowspółczesności.Zainteresowanieprzyrodolecznictwemzaowocowałopowstaniemuzdrowiskwwielukrajach
EuropynaprzełomieXIXiXXwieku.Definicjauzdrowiskajakomiejscadysponującegoistotnymiwaloramileczniczymiprzyrodyniezmieniłasiędoczasów
współczesnych.Czasamiograniczałosiętodozbawiennegowpływunaprzebiegjednejchoroby,np.wybitniezakaźnejiśmiertelnejwówczasgruźlicy.Wyobrażenie
otymdajesłynna,opisującaszwajcarskieDavos,„CzarodziejskaGóra”TomaszaManna,awPolscehistoriaZakopanego.
WwielumiejscachEuropyznajdowanonaturalneczynnikilecznicze.Wmiejscachtychpowstawałypóźniejuzdrowiska.Najczęściejwykorzystywanonaturalnelecznicze
źródła,stądpopularnenaprzełomiewiekówwyjazdy„dowód”.Wkurortachzapomocąspecyficznejhydroterapiiipeloidoterapiileczonodolegliwościnarząduruchu,
dolegliwościurologiczneiginekologiczne,apoprzezkuracjepitne–dolegliwościgastroenterologiczne.
XXwiekcharakteryzowałsiędynamicznymrozwojemnaukścisłych,postępemfizyki,chemiioraztechniki.Dałotomożliwościdostworzenianaukowychpodstaw
różnychleczniczychczynnikówprzyrody.Określononaukowepodstawyświatłolecznictwa,różnychformtermoterapiiikrenoterapii(kuracjipitnychwodami
zdrojowymi).Obserwacjetestałysięteżimpulsemdokonstrukcjiurządzeńimitującychdziałanienaturalnychczynnikówbalneoterapii.Stworzonoalternatywynp.dla
helioterapiiwpostacipromiennikówIRiUV.Lokalnątermoterapięborowinowąimitujew​pewnymstopniuokładzogrzanejparafiny.
Historiaprzyrodolecznictwaifizjoterapiijestfascynująca,proponujemyjednakskupićsięnastanieobecnym,drugiejdekadzieXXIwieku.
PoIIwojnieświatowejwgranicachPolskiznalazłosiękilkadziesiątuzdrowisko100-letniejtradycji.Zostałyonewłączonewsystempaństwowejopiekizdrowotnej.
Opiekęnaukowąifachowąnadlecznictwemuzdrowiskowympowierzonopowstałemuw1954rokuInstytutowiBalneoklimatycznemuwPoznaniu,kierowanemuprzez
prof.JózefaJankowiaka.ZorganizowanyprzezniegokongresprzyjąłregulaminPolskiegoTowarzystwaBalneologii.Wtymczasiepowstałydwanaukoweczasopisma,
„PolskaBalneologia”i„WiadomościUzdrowiskowe”.Pozabadaniaminadwykorzystaniembalneoterapiiwleczeniuirehabilitacjiupacjentówcierpiącychnaokreślone
choroby,wewspółpracyzklinikamiakademiimedycznych,utworzonowInstytucieZakładBadaniaTworzywUzdrowiskowych,ZakładKlimatologiiiZakład
Balneotechniki.Do1976rokuInstytutniedysponowałwłasnąbaząkliniczną.W1976rokukierownictwoInstytutupowierzonoprof.GerardowiStraburzyńskiemu.
Instytut,przemianowanywkrótcenaInstytutMedycynyUzdrowiskowej(IMU),uzyskałnowąsiedzibęorazbazęłóżkową;utworzonodwiekliniki:ChoróbPrzemiany
MateriiiChoróbWewnętrznych.Instytutnawiązałteżwspółpracęzkilkomauzdrowiskami(Ciechocinek,Polanica,InowrocławiKrynica),tworzącwnichswojefilie.
Dałotomożliwośćznacznejintensyfikacjibadańnadwykorzystaniempotencjałubalneologiiuzdrowiskowejwleczeniuirehabilitacjiwieluchorób.Istotnymosiągnięciem
IMUbyłozorganizowanieośrodkówbadawczo-konsultacyjnych.Uzdrowiskazawarłyumowyzwiodącymiośrodkamiklinicznymiakademiimedycznych,wwyniku
którychodpowiedzialnyzabadaniakierownikklinikiotrzymywałwkażdymturnusieokreślonąliczbęskierowań(miejscdoleczenia).Badaniaprowadzilioddelegowani
asystenciklinikiwewspółpracyzlekarzamiuzdrowiska,podnadzoremkierownikakliniki.WynikiprzedstawianonaorganizowanychprzezIMUkongresach
ipublikowanowczasopismachnaukowych.Zaowocowałotodziesiątkamipublikacjiopisującychoptymalnezasadyterapiiirehabilitacjiokreślonychchoróbwdanym
uzdrowisku.Jednocześniestymulowałoaktywnośćnaukowąlekarzyuzdrowiskowych,finalizowanączęstouzyskaniemdoktoratulubdodatkowejspecjalizacjiklinicznej.
Plonnaukowyipraktycznytegookoło20-letniegoprogramubyłznaczący,widocznydodzisiajwpraktycznejpracyuzdrowisk.
W1992roku,polikwidacjiIMU,nadzórfachowyinaukowynadlecznictwemuzdrowiskowympowierzonoprof.IreniePonikowskiej,dotychczasowemukierownikowi
filiiIMUwCiechocinku.PaniprofesorzostałarównieżpowołananastanowiskokierownikaKatedryBalneologiiiMedycynyFizykalnejCollegiumMedicum
wBydgoszczy.Powołanoteżnoweczasopismonaukowe„ActaBalneologica”podnaczelnąredakcjąprof.WłodzisławaKulińskiego,uzyskującecorazwyższeuznanie
naukowe.ProfesorIrenaPonikowskaod1995rokuobjęłaprezesuręPolskiegoTowarzystwaBalneologiiiMedycynyFizykalnejizorganizowaławielekongresów
naukowychTowarzystwa.PolikwidacjiIMUw1992rokupozostawionojednąjegoistotnączęść,ounikatowychosiągnięciachimożliwościach–Zakład
FarmakodynamikiTworzywUzdrowiskowych.DołączonodoniegoZakładKlimatologiiUzdrowiskowejiZakładBalneotechniki.JakoZakładTworzywUzdrowiskowych
wPoznaniu,podwieloletnimkierownictwemdrTeresyLatour,znalazłsięwPaństwowymZakładzieHigienywWarszawie.
Wramachstarańojasnąiprecyzyjnąnomenklaturęprzyjmowanoróżnenazwydotyczącelecznictwauzdrowiskowego.Dolat70.ubiegłegowiekudominowałynazwy:
„balneologia”lub„balneologiaibioklimatologia”.Podołączeniumetodfizykoterapeutycznychuzupełnionookreśleniespecjalności–„balneologia,bioklimatologia
imedycynafizykalna”.
Wlatach90.ubiegłegowiekuotwarciePolskinaświatstworzyłododatkoweproblemynomenklaturowe,szczególniewobecmianownictwakrajówanglojęzycznych.
NajwiększezamieszaniewywołałookreślenieSPA.Słowo„spa”wjęzykuangielskimokreślauzdrowisko,wktórymwiodącąrolęodgrywahydroterapia(łac.sanitasper
aquam).Miejsce,wktórymwykorzystujesięmożliwościfizjoterapii,nazywasięwjęzykuangielskimhealthresort.Później,odlat90.ubiegłegowieku,krótkimiładnie
brzmiącymokreśleniem„spa”zaczętonazywaćmiejscefizjoterapii:uzdrowisko,miejscowość,aleczęstozaledwiehotel.Takpowstałowświecietysiącehoteli
dodającychwnazwieSPA.Wystarczy,żehotelmabasenkąpielowy,niemówiącojacuzzi,bymógłdodawaćdoswojejnazwySPA.Dodaniedotegookreślenia
„wellness”świadczyowybitnymluksusietegohotelu.
Jednocześniewlecznictwieuzdrowiskowymwystąpiłoinneistotnezjawisko–stopnioweinarastającestosowaniemetodfizykoterapeutycznych,niezależnych
odnaturalnejbalneoterapiiuzdrowiska,aczęstojezastępujących.Zamiastnaturalnejtalasoterapii,wpostacibrodzeniabrzegiemmorzawatmosferzeaerozolumorskiego,
konstruowano„sztuczne”grotysolne;zamiastnaturalnejikontrolowanejhelioterapii–solaria.
Niezależnieodprzyrodolecznictwarozwijałasięnowaspecjalnośćidyscyplinakliniczna–rehabilitacja.JejpionieremwPoznaniu,atakżewPolsceiwświecie,byłprof.
WiktorDega.Innymośrodkiemnaukowymowybitnymznaczeniubyłutworzonyikierowanyprzezprof.MarianaWeissaSTOCERwKonstancinie.Wtamtymokresie
narehabilitacjęoczekiwałowieluinwalidówwojennychiofiarepidemiipolio.Obecniegamachoróbwymagającychrehabilitacjijestbardzoszeroka.Wwielukrajach
rehabilitacjajestsynonimemfizjoterapii.
Fizjoterapia,jakmałoktórainnadziedzina,przeszławPolscewybitniepozytywnąewolucję.Obecniefizjoterapeutówszkoląliczneuczelnie,zarównopaństwowe
uniwersytetymedyczne,akademiewychowaniafizycznego,jakiwyższeuczelnieprywatne.SystemBoloński,któryPolskaprzyjęław1999roku,określałdwastopnie
kształcenianapoziomiewyższym:licencjackiimagisterski.Obecniestudencifizjoterapiikształcenisąwyłączniewramachstudiówjednolitych(magisterskich).System
dwustopniowyjestwygaszanyibędzieobowiązywałdo2022roku.SamorządemskupiającymwszystkichfizjoterapeutówzprawemwykonywaniazawodujestKrajowa
IzbaFizjoterapeutów(KIF).Abyuzyskaćprawowykonywaniazawodufizjoterapeuty,należyspełnićkryteriaformalneokreślanewustawiezdnia25września2015r.
ozawodziefizjoterapeuty(Dz.U.z2018r.poz.505,zpóźn.zm.).
Dokońcaubiegłegowiekupojęcie„fizjoterapia”zawierałowsobiepołączeniefizykoterapii,kinezyterapiiimasażuzewentualnymdodatkiembalneoterapii
uzdrowiskowej,cojużwówczasbyłopewnymzawężeniem.Obecnieuległotoznacznejzmianie,jednocześnieprogresjiiskomplikowaniu.Szczególniekinezyterapia
iterapiamanualnawprowadziłynowemetody.Opartenietylkonaterapiimanualnejczykinezyterapii,aletakżespecyficznejdiagnostycemanualnej.Istotnypostępem
fizjoterapiiwiązałsięrównieżzpotrzebamimedycynysportu.Niektórzyfizjoterapeuciuzyskiwaliodpowiedniedodatkowecertyfikaty,wprowadzającnowemetody
–odosteopatiipometodyMcKenziego,Ackermanna,Briana,Mulligana,Cyriaxaiinne.Sąoneprzedmiotemlicznychinformacjiipublikacji.Stanowią,naszymzdaniem,
pogłębieniewiedzyfizjoterapeutycznejuzyskiwanejwczasiestudiów,stającsięniekiedyspecyficznąspecjalnością.Osiągnięciewiedzyiperfekcjiwspecyficznej
metodziefizjoterapiistanowidodatkowywalorpraktycznyinaukowyfizjoterapeuty.