Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
•mechaniczne,
•promieniowanie.
Wdużejmierzepodyktowanejesttotradycyjnymwyodrębnieniemposzczególnychdziałówfizykoterapii.Wceluzrozumieniaoddziaływaniaposzczególnychformenergii
wykorzystywanychwfizykoterapiiwrozdzialezostałyprzedstawionefizyczneaspektyposzczególnychformenergii.
2.2.
Skórajakoodbiornikbodźcówfizykalnych
Skóraodgrywabardzoważnarolęwprocesieodbioruegzogennychbodźcówfizykalnych.Zjednejstronystanowi„barierę”dlaprzepływuróżnychformenergii
dostrukturpołożonychgłębiej,zdrugiejstronyprocesyzachodzącewskórzeitkancepodskórnejpośredniowpływająnazmianyzachodzącewinnychstrukturach.
Odpowiedźtkankinauszkodzeniemechaniczneczyzakażeniebakteryjneorazprocesgojeniajestopisywananaprzykładzieskóry.Zmianyzachodzącenapowierzchni
skórysąwidoczne,wodróżnieniuodzmianwstrukturachleżącychgłębiej,jednakmechanizmyuszkodzeniaigojeniasąpodobne.
Skóraskładasięztrzechpodstawowychstruktur:naskórka,skórywłaściwejitkankipodskórnej.Każdaztychwarstwmaodrębnąbudowęispełniaodrębnąfunkcję.
Rycina2.2.
Budowaskóry
Naskórekjestnajbardziejzewnętrznąwarstwąskóry,utworzonąprzezzbitąmasęściśleprzylegającychdosiebiekomórek.Wyróżniasiękolejno,począwszyodskóry
właściwej,następującewarstwynaskórka:podstawna,kolczysta,ziarnistaorazrogowa.Warstwajasna,położonadystalniewstosunkudowarstwyziarnistej,nie
występujewewszystkichrodzajachskóry.Jestobecnaszczególniewyraźniewzrogowaciałymnaskórkupodeszwyorazdłoni.Komórkiżywestanowią90%naskórka
inazywanesąkeratynocytami.Najbardziejzewnętrznawarstwarogowazbudowanajestzkomórekmartwych,zrogowaciałychipozbawionychwody.Odgrywaona
szczególnierolęochronną.Zapobiegawnikaniuciałobcych,drobnoustrojóworaznadmiernejutraciewody.Specyficznewłaściwościfizykochemicznepowodują,
żemówimyobarierzewarstwyrogowej.Barierawarstwyrogowejodgrywazasadnicząrolęwmetodycezabiegówelektroterapeutycznych.Warstwapozbawionawody
madużąopornośćelektrycznąisłaboprzewodziprąd.Grubawarstwarogowastanowirównieżutrudnieniedlawnikaniasubstancjiaktywnychzawartychwlekupodczas
zabiegujonoforezyorazsonoforezy(zob.rozdział4).Płaszczwodno-lipidowyznajdującysięnapowierzchniskóryutrzymujekwaśnepHorazzapobieganadmiernej
naskórkowejutraciewody,określanejjakoTEWL(transepidermalwaterloss).Naskórekulegaciągłejodnowie.Komórkinaskórkapowstająwwarstwiepodstawnej,
następniemigrujądowarstwpowierzchownych.Wczasietegoprocesu,określanegojakokeratynizacja,zmieniająswójwyglądiskładchemiczny.
NaskórekchroniorganizmprzedszkodliwymdziałaniempromieniowaniaUVpoprzezwytworzeniepigmentu–melaniny,produkowanejprzezkomórkibarwnikowe,
zwanemelanocytami.Melanocytyumiejscowionesąwwarstwiepodstawnejnaskórka.Melanogenezatozłożonyprocesenzymatycznychprzemiantyrozyny.
Najważniejszymenzymemjesttyrozynaza,którejprodukcjajestzależnaodmiedzi,natomiastblokująjągrupysulfhydratowe(SH)obecnewnaskórku.Podwpływem
UVgrupaSHulegautlenieniu,coaktywujetyrozynazę.Drugietapmelanogenezyprzebiegabezudziałutyrozynazy.Melaninagromadzonajestwmelanosomach.Sąone
transportowanedonaskórka,gdziewwynikudziałaniaróżnychczynników,azwłaszczaUV,dochodzidoichpękaniaiuwalnianiamelaninydokeratynocytów.Komórki
melaninywprocesiekeratynizacjiwędrująstopniowonapowierzchnię,anastępnieulegajązłuszczeniu.Melaninajestgłównymczynnikiemdecydującymozabarwieniu
skóry.Ilośćmelanocytówwnaskórkuuposzczególnychrasjestpodobna,natomiastróżniąsięoneilościąsyntezowanejmelaniny.Nailośćmelaninywnaskórkuwpływa
równieżekspozycjanasłońcecorazczynnikihormonalne.Ilośćmelaninyzawartejwnaskórkumaznaczeniewstosowaniuniektórychformterapii(zob.podrozdział3.8).
Skórawłaściwazbudowanajestztkankiłącznej,zawierarównieżnaczyniakrwionośne,licznezakończenianerwoweiprzydatkiskórne.
Rycina2.3.
Etapymelanogenezy
Składasięzdwóchwarstw:warstwybrodawkowejisiateczkowej.Warstwabrodawkowależypodnaskórkiemijestluźnozwiązanątkankąłączną,natomiastwarstwa
siateczkowamabardziejzbitąstrukturę.Wskórzewłaściwejgłównymtypemkomóreksąfibroblasty.Ichgłównymzadaniemjestprodukcjakolagenu,elastynyoraz
innychbiałekmacierzyzewnątrzkomórkowej(ECM–extracellularmatrix).Kolagenjestnajpowszechniejwystępującymbiałkiemworganizmieczłowieka.Występuje
