Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
235
Rodzajebadańitypyanaliztoksykologicznych
zadziałaniaczynnikazewnętrznego.Listaposzukiwanych
truciznjestotwarta(teoretycznienieograniczona)-zastoso-
wanemetodylaboratoryjnepowinnywięcobejmowaćmożli-
wienajwiększyzakresoznaczanychzwiązkówchemicznych
orazpośmiertnychmarkerówzatruć,abadaniasąprowa-
dzoneażdowyczerpaniawszystkichmożliwościanalitycz-
nych,nawetwprzypadkuuzyskaniadodatnichwyników
cząstkowychanaliz.Nieukierunkowanaekspertyzatoksy-
kologicznajestdługotrwała,wymagazaangażowaniadu-
żychnakładówmateriałowychipracy
.Realizujesięjąprzez
zastosowaniewielumetod.Rodzajikolejnośćzastosowa-
nychmetodanalitycznychniesąprzypadkowe(patrz236).
Nawetprzyznacznymzaangażowaniuśrodkówniejest
jednakmożliwewykluczenieluboznaczeniewszystkich
znanychtrucizn,dlategozwyklerutynowowykonywane
sąbadaniawielokierunkowe,zoptymalizowanepodką-
temefektywności,czylinajlepszejproporcjimiędzyefektem
(pewnymidokładnymwynikiem)aczasemikosztemjego
uzyskania.Zoptymalizowanytokpostępowaniaanalitycz-
negowpiśmiennictwietoksykologicznymokreślanyjest
mianemnsystematictoxicologicalanalysis”(STA).Badania
STAobejmująjaknajwiększąliczbęksenobiotykówzszero-
kozdefiniowanychgrupzwiązków,będącychnajczęstszą
przyczynązatruć,np.:gazówtoksycznych,truciznlotnych,
leków,środkówpsychoaktywnych,związkówbiobójczych,
toksycznychanionówimetali.Listaposzukiwanychtrucizn
wbadaniachSTAjestwięczamknięta,ograniczonazakre-
semwykrywalnościużytychmetod.Granicamiędzybada-
niaminieukierunkowanymi(GUS)awielokierunkowymi
(STA)niejestostra,częstopojęćtychużywasięzamiennie.
Wzależnościodtego,jakirodzajinformacjijestpre-
ferowany(lubwymaganynp.przezmedykasądowego
lubprokuratora)wramachbadańtoksykologicznych
wykonywanesąwymienioneponiżejanalizy:
•
Jakościowe-dostarczająinformacji,czywbadanym
materialeznajdująsięposzukiwaneksenobiotyki,
bezokreśleniaichstężeń.Identyfikacjidokonujesię
napodstawiecharakterystycznychreakcjichemicz-
nych(np.barwnychwTLC),immunochemicznych
(RIA,EIA/ELISA/EMIT
,FPIA)lubzapomocąmetod
instrumentalnychnapodstawiecharakterystycznych
sygnałówanalitycznych,emitowanychlubpochłania-
nych(np.widmmasowych,widmabsorpcyjnychlub
emisyjnychpromieniowaniaelektromagnetycznego).
•
Jakościowo-półilościowe-sąrozszerzonąformąana-
lizjakościowych.Majązastosowaniegłówniewtoksy-
kologiiklinicznej,gdyżobejmujądodatkowoinforma-
cjeoprzybliżonymstężeniuksenobiotyku(patrz237).
•
Ilościowe-informująoilościach(stężeniach)poszuki-
wanychtrucizn(oznaczeniuzwiązkuchemicznego)wba-
danymmateriale.Oznaczeniajednegolubkilkukseno-
biotykówwykonywanesąmetodamiinstrumentalnymi
napodstawiepomiaruwielkościokreślonychsygnałów
analitycznych(np.prąduelektrycznego,promieniowania
UV
,IR)lubzmianwielkościsygnałupodwpływemze-
wnętrznegobodźcafizycznego(np.reakcjiMRMwspek-
troskopiimas).Metodyilościowedowodowe(np.służące
oceniestanunpodwpływem”)powinnybyćspecyficzne
(gdymierzonyparametr
,np.prądjonowypochodzący
zwybranejmasypseudo-molekularnejm/zdotyczywy
-
łączniejednejsubstancji)lubconajmniejwysokose-
lektywne(mierzonyparametrjestzawężonydobardzo
nielicznejgrupyzwiązków,któremożnazróżnicować
zapomocąocenyinnegoparametru,np.czasuretencji
związkuookreślonymparametrzem/z).
•
Strukturalne-określająstrukturę(liczbę,rodzaj
iukładwiązańchemicznychwcząsteczce)dotądnie-
znanegozwiązkuchemicznegowykrytegowmateriale
pośmiertnym(np.nowejsubstancjipsychoaktywnej).
Analizystrukturalnewykonywanesązwykorzysta-
niemtechnik,któreumożliwiająrejestracjęsygnałów
analitycznychpochodzącychześciśleokreślonych
ugrupowańchemicznychorazichwiązań(np.NMR,
FTIR,wysokorozdzielczaspektroskopiamas).
Oznaczaniesubstancjitoilościowyprocesanalityczny,któregowynikiinformująrównieżostężeniuoznaczanego
związkuchemicznegowbadanymmateriale.Powszechnymbłędemjestużywaniepojęcianoznaczaniestężenia”
,które
stanowiprzykładtautologicznegopleonazmu,czyliredundantnegopołączeniawyrazów,wktórympierwszyczłon
zawieratreśćwystępującątakżewdrugiejczęściwyrażenia.
18
