Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
(kontekstu,sytuacji),które,jakzakładamy,miały(lubconajmniejmogłymieć)
wpływnaukształtowaniesiętychwizjirzeczywistości,któreostatecznieskutkowały
powstaniemomawianychruchówispołeczności.Nawiązującdoteoriiaktora-
-sieciBrunoLatoura,możnanazwaćjenaktantami”
.Zaistotneaktantyuznano
tutajprocespodboju,kolonizacjiiewangelizacjiBrazylii,uczestnikówtejsytuacji
(odkrywcówNowegoŚwiata,rdzennąludnośćAmeryki,duchownychprowa-
dzącychewangelizację,kolonizatorówwystępującychwksiążcenajczęściejpod
nazwąfazendeiros,niewolnikówsprowadzanychzAfryki,grupyosóbzrodzonych
zkrzyżowaniasięobecnychwtejsytuacjiróżnychgrupetnicznych,skazanych
przezportugalskiesądyzesłańców,uciekającychprzedrepresjaminawróconychna
chrześcijaństwoŻydów-nowychchrześcijan),język(wtymdziałalnośćtranslator-
skąmisjonarzy-lingwistów),instytucje(Kościółkatolicki,zakonyiświeckiebractwa
religijne,agenciŚwiętegoOficjum).Wyróżnionąpozycjęwśródtychczynników
zajmująideemillenarystyczneimesjanistyczne-wtymznaczeniu,żeniebyłyone
produktemsytuacjikolonialnej,leczzarównostanowiłydziedzictwoniesioneprzez
przybywającychzEuropy,jakibyłyodwiecznieobecnewkulturachpodbijanych,
ewangelizowanychikolonizowanychrdzennychludówAmeryki.Uwzględnienie
szerokiegospektrumtychczynników,uznanychzaistotnedlawyjaśnieniahipote-
tyczniezałożonegomillenaryzmuimesjanizmubrazylijskichruchówspołeczno-
-religijnych,jestrównieżpewnąformąspełnieniaformułowanegoprzezuczonych
ważnegopostulatumetodologicznego.NaprzykładAleksanderPosern-Zielińskijuż
wlatach70.ubiegłegostuleciapodkreślałkoniecznośćbadaniamillenarystycznych
imesjanistycznychruchówspołeczno-religijnychwkontekścieichuwarunkowań
historycznych,społeczno-kulturowychiekonomicznych,cowymagakorzystania
zwiedzyhistorycznej,socjologicznejietnograficznej(Posern-Zieliński1971:101).
Wedługniegotylkotakiepodejściebadawczedotychzjawisk-niejednorodnych
wstrukturzewewnętrznej,składziemorfologicznym,wformachprzejawianiasię
igenetycznychwięzach-możeukazaćichzłożonośćiistotę.Podobniesposób
badaniazjawiskreligijnychpostrzegaSiuda-Ambroziak,uznajączanajbardziej
płodnąperspektywębadawcząpodejścieinterdyscyplinarne,łączącem.in.elemen-
tyfilozofiireligii,religioznawstwa,antropologiikultury,socjologiireligiioraz-
szczególniewaspekciedynamikiichprzemian-uwzględniająceichhistoryczny
kontekst(SiudaAmbroziak2015:20-22).Wniniejszejmonografiipostulatten
jestrealizowanyzarównoprzezuwzględnienieróżnychaspektówrzeczywistości
społecznej,którewpływałynaukształtowaniesięideowegordzeniaomawianych
ruchówspołeczno-religijnych,jakiwformieczerpaniazbogatejliteraturyprzed-
miotu,mieszczącejsięwnurtachtychdyscyplinbadawczych,którewymieniają
Posern-ZielińskiiSiuda-Ambroziak,orazwzwiązanychzniewymienionymiprzez
nichdyscyplinaminaukowymi,takimijakteologia,pedagogikaczyjęzykoznaw-
stwo.Wtensposóbzostajezakreślonapanoramazdarzeńiprocesówniezawsze
bezpośrednioiwprostzwiązanychzgłównymobiektemnaszegozainteresowania,
