Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I-CzasyEriugeny
13
stolicawArmagh,pozostającawścisłymzwiązkuzRzymem,odzyskała
iumocniłaswójprymat14.
KościółiroszkockiwaspekcieformalnymodróżniałyodKościoła
powszechnegodwiekwestie:kształttonsury(wIrlandiistosowanotzw.
tonsuręśw.Jana,anieśw.Piotra)orazodrębnysposóbobliczaniaŚwiąt
Wielkanocnych15.Bardziejistotnebyłyjednakelementykształtującedu-
chowośćiroszkocką.JerzyStrzelczykwymieniatutajnwysoceewangelicz-
nycharaktertegoKościoła,jegobliskośćwobecludu,skromnośćiprostotę
jegoprzedstawicieli”orazndalekoposuniętąascezę,nasileniemiformami
przypominającąpraktykimnichówwschodnich”16.Tenascetyzmskierował
duchowośćiroszkockąkumyślistarotestamentalnejorazkuproblematyce
eschatologicznej,naznaczonejmocnoświadomościąkryzysuorazodwo-
łującejsiędoideinzaświatów”ilepszego,drugiegoświata.Ztegowłaśnie
względuAlfredK.Siewersuważa,żeEriugenamiałwyraźnąświadomość
rodzimejtradycji,uzyskanąwjednymzośrodkówmonastycznych,zna-
nychzeswegonauczaniaokołoroku800,któregoszczytowymwytworem
byłEwangeliarzzKells17.ZapewnetamJanSzkotzdobyłteżpodstawy
swojejznajomościgreki,egzegezybiblijnejiwstępnąbiegłośćwsztukach
wyzwolonych,nawetjeśliumiejętnościtezostałyznaczącoudoskonalone
wczasiejegopobytunaKontynencie.
IroszkockiestudianadBibliąrozpoczynająsięwistociewrazześw.Pa-
trykiemidominujeszkolnecurriculum,aosiągająszczytowypunktroz-
wojumiędzyVIIiIXwiekiem.WegzegezieksiągStaregoTestamentu
szczególnemiejsceprzypadłoKsiędzeRodzaju,azwłaszczajejpierw-
szymtrzemrozdziałom,codokładnieodpowiadałozainteresowaniom
JanaSzkota18.Najwcześniejszymdatowanymtekstempisanymwtym
duchujestdziełoDemirabilibusSacraeScripturaez655roku,którego
Por.tamże,s.22-23;J.Strzelczyk,Iroszkoci,s.30-33;tenże,Wstęp,w:Żegluga
ŚwiętegoBrendanaOpata,tłum.I.Lewandowski,Poznań1992;H.Jefferies,Armagh,
w:MedievalIreland.AnEncyclopedia,Routledge2004,s.28.
15Por.J.Strzelczyk,Iroszkoci,s.34-36;tenże,Wstęp,s.29.
16J.Strzelczyk,Iroszkoci,s.36.
Por.A.K.Siewers,The«Periphyseon»,theIrish„Otherworld”andEarlyMedieval
Nature,w:EriugenaandCreation,red.W.Otten,M.I.Allen,Turnhout2014,s.324.
Por.tamże,s.336in.;M.McNamara,TheIrishTraditionofBiblicalExegesis,
A.D.550-800,w:IohannesScottusEriugena.TheBibleandHermeneutics,red.G.Van
Riel,C.Steel,J.McEvoy,Leuven1996,s.28-29.