Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
Okołoroku609p.n.e.faraonNechoprzystąpiłdopracnadprzekopaniemkanałumające-
gopołączyćMorzeCzerwonezNilemizapewnićkomunikacjęmiędzybasenamiMórz
ŚródziemnegoiCzerwonego.JakpodajeHerodot1,budowapochłonęłaponad120tysię-
cyofiariniezostałanigdyukończona,prawdopodobniezpowodunieprzewidzianych
warunkówgeologicznychispowodowanejnimikoniecznościzwiększenianakładów.
Próbyprzekopaniakanałupodejmowanojeszczekilkukrotnie.Wroku1869zakończyła
sięostatniaznich,którejefektembyłobiektznanydziśjakoKanałSueski.Faktyczne
kosztyrealizacjitejinwestycjiprzekroczyłykwotyprzewidywanenarokprzedrozpo-
częciembudowytrzykrotnie(jeślizaśbraćpoduwagępierwszeszacunki,tonawet
dwudziestokrotnie)2.Cołączytedwaodległewczasieprojektypozaoczywiściezbieżną
geografiąmiejscaicelem?Wobuprzypadkachbłędnieoszacowanoryzykorealizacji
projektu.Takonstatacjarodzikolejnepytanie:Czyzobrazowanezjawiskobłędnej
kalkulacjiryzykawinwestycjachwinfrastrukturzetransportujestraczejincydental-
ne,czyteżmożeczęste?ObserwowanawPolsceinaświecie,zarównowprzypad-
kuinwestycjipublicznych,jakiprywatnych,powszechnośćtegoproblemuwskazuje
najegowagędlasektoratransportuiszerzejdlarozwojuwspółczesnejgospodarki3.
Inwestycjeinfrastrukturalnepochłaniająwielkienakładykapitałowe,jednocześnie
infrastrukturatransportujestkrwioobiegiemgospodarkiiwarunkujerozwójinnych
dziedzinżyciagospodarczegoispołecznego.Nowoczesnespołeczeństwopotrzebuje
nowoczesnejinfrastrukturytransportowej.InwestycjetransportowewwiekachXX
iXXIprzybrałyskalęmasową.Jednocześniewciążmówisięonluceinfrastruktural-
nej”.Zasobyinfrastrukturytransportuzbytmałewstosunkudowyzwańnowoczes-
ności.Mobilnośćzarównoludzi,jakitowarówjestwyznacznikiemrozwojucywili-
zacji.Wspominanalukapojawiasięniedlatego,żenieinwestujesięwinfrastrukturę
transportową.Wręczprzeciwnie,nakładywujęciuilościowymrosną-problemwtym,
żetemporozwojuinfrastrukturyjestwolniejszeniżwzrostzapotrzebowanianatrans-
port.Niezależnieodtego,jakimodelrozwojuzostanieostatecznieprzyjętywwielkiej
1
Herodot,Dzieje,księgaII,s.194,PolskaBibliotekaInternetowa,http://www.pbi.edu.pl/book_reader.php?p=
4703&s=1,dostęp21.12.2012.
2
R.Summers,CostEstimatesasPredictorsofActualCostsAStatisticalStudyofMilitaryDevelopments,
[w:]StrategyforR&D:StudiesintheMicroeconomicsofDevelopment,red.T.Marschak,Springer,Berlin1964,s.147.
3
Potwierdzajątofakty,np.wPolscewewrześniu2012r.wykonawcyprojektówautostradowychzgłaszaliłącz-
neroszczeniawwysokości2487mlnPLN,wobecwartościsamychrealizowanychkontraktów4273mlnPLN.Było
towięcponad50%wartościumów(zob.Taniekontrakty,wysokieodszkodowania,nRzeczpospolita”13.09.2012).
Wskaliświatowej,bazującnapróbie258projektówwartychponad90mldUSD,wykazano,żeprzeciętnenie-
doszacowaniekosztówprojektudotyczyło86%znich,zaśprzeciętneodchylenieodprognozywynosiło28%
(zob.B.Flyvbjerg,M.K.SkamrisHolm,S.Buhl,UnderestimatingCostsinPublicWorksProjects.ErrororLie?,
nJournaloftheAmericanPlanningAssociation”,vol.68,no.3/2002,s.279-295).
9