Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.
ISTOTARYZYKA
1.1.KONCEPCJARYZYKA
Terminnryzyko”poddawanyjestwieloznacznyminterpretacjom,ajegoprecyzyjnezde-
finiowaniejestniemożliwezuwaginawielopłaszczyznowośćproblemów,któreopisuje.
Ogólnadefinicjaryzykamasensjedyniewówczas,gdytermintenużywanyjestwsposób
abstrakcyjny-woderwaniuodkonkretnegopraktycznegoprzykładu.Każdadefinicja
zmierzającadodoprecyzowaniategopojęciapowodujejegozawężeniedookreślonej
branży,działalności,dziedzinyżycia,doktórejsięodnosi.
Teoriaryzykajestczęstonazywanateoriąpodejmowaniadecyzjiwwarunkachprobabi-
listycznejniepewności.Zpunktuwidzeniamatematykistanowionajejgałąź-teoriępraw-
dopodobieństwa.Aspektypraktycznedefiniująjejpozostałeaplikacje.Pola,naktórych
przejawiasięryzyko,sątakróżnorodne,jakaktywnośćludzka.Wynikatozprostejkon-
statacji,żewistocietrudnojestznaleźćtakądziedzinędziałańczłowieka,wktórejmożna
byzpewnościąokreślaćprzyszłezdarzenia9.Zatem,ponieważludziedziałająwwarunkach
niepewności,decyzje,którepodejmują,obarczonesąbłędami.Cowięcej,nawetperfek-
cyjnedecyzjenieeliminująryzyka,gdyżnazdarzeniabędąceskutkiemdecyzjioddziałują
czynnikizewnętrznepozostającepozakontroląjednostek.Terminnryzyko”jestwspółcześ-
nieużywanyzawszeiwszędzie,gdywynikjestniepewny.Skłoniłotoniektórychbadaczy
dosformułowaniatezy,żewogólemamydoczynieniazespołeczeństwemryzykadziałają-
cymipodejmującymdecyzjewwarunkachniepewności,którąsamogeneruje10.
Ryzykojestnieodłącznymelementemniemalkażdejdziałalnościczłowieka,zatem
próbawypracowaniawspólnejdlawszystkichdziedzindefinicjiryzykanieuchronnie
prowadzidouogólnień.Współczesnepojęcieryzykaniepodlegałatwymdefinicjom
9
Niektórzybadaczepodejmująpróbęoszacowaniawszystkichaspektów,wktórychanalizujesięryzyko.Jedno
ztakichoszacowań,przeprowadzonychwWielkiejBrytanii,wskazujenaponad170dziedzinwktórychpojawiasię
kwestiaryzyka.Jednocześnieautorzynadmieniają,żeichwyliczeniemożeniebyćkompletne,zob.J.C.Chicken,
T.Posner,ThePhilosophyofRisk,ThomasTelfordLtd.,London1998,s.1.Wydajesię,żejakiekolwiekpróbyosza-
cowaniafaktycznejliczbyzastosowańteoriiryzykasązgóryskazanenaniepowodzenie,jakożewciążpojawiająsię
nowepomysływtymzakresie.
10
Termintenukułwlatach90.niemieckisocjologU.Beck,wskazując,żefunkcjonowaniespołeczeństwaprze-
mysłowegojestprzyczynąpojawieniasięryzykaekologicznego,zdrowotnego,informatycznegoispołecznegoprze-
jawiającegosiępogorszeniemwarunkówżyciaiinterakcjizotoczeniemnaskutekzanieczyszczeniaśrodowiska,
choróbcywilizacyjnych,zmianstosunkówspołecznych.Choćskalatychnegatywnychzjawiskniewątpliwienasila
siępodwpływemrozwojucywilizacji,tojednaknależypolemizowaćztezą,żedziałaniewwarunkachniepewności
jestatrybutemnowoczesnegospołeczeństwa,ponieważkażdedziałanie,októrymniemapełnejwiedzy,todziałanie
wtakichwarunkach,takwięcprocespodejmowaniadecyzjiprzezczłowiekawspółczesnegoiwepoceprzedindu-
strialnejnieróżnisięzasadniczo,różnesątylkoczynnikiryzyka.U.Beck,RiskSociety.TowardsaNewModernity,
SagePublications,London1992(wyd.pol.:U.Beck,Społeczeństworyzyka.Wdrodzedoinnejnowoczesności,
WydawnictwoNaukoweScholar,Warszawa2002).
17
