Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
DZIEWIĘTNASTOWIECZNEMIASTOIULICAIKAMIENICAǤ
WYBRANEZJAWISKAMIEJSKIEGOŚRODOWISKAMIESZKANIOWEGO
NAPRZYKŁADZIEPARYŻAIWIEDNIAIKOLONIIIBERLINA
ORAZPOZNANIA
Ideereformatorskiezlat80.i90.XIXwiekumającenaceluprzedewszyst-
kimpoprawęwarunkówmieszkaniowychwmiastachbyłyreakcjąnapatologie
XIX-wiecznychprocesówurbanistycznychiichskutki.Dlazrozumieniatychpo-
stulatów,którekoncentrowałysięnaprzekształceniachkamienicy,parceliikwar-
tału,niezbędnejestuchwyceniepoprzedzającychjezjawiskweuropejskichmetro-
poliach,szczególnietych,którestanowiłypunktodniesieniadladziałańpodejmo-
wanychwPoznaniu.NajwiększeznaczeniemiałyprocesyzachodzącewParyżu
iWiedniu,atakżewKoloniiiBerlinie.ParyżHaussmannaicesarzaNapoleonaIII
stałsięwzoremdlaradykalnychingerencjiwtkankęmiejską,choćistotniejszeby-
łoujawnieniesięwtejmetropoliinowejroliulicyzujednoliconązabudowąpierzei
inowegotypukamienicyburżuazyjnej.ZkoleiWiedeńwprowadziłmodelrepre-
zentacyjnejpromenadyobiegającejmiastonaliniirozebranychfortyfikacji,zasto-
sowanytakżewPoznaniuprzezJosefaStübbenawpoczątkachXXwieku.Stübben
sięgnąłnietylkodowzorcawiedeńskiego,aleteżdorealizowanegowedługjego
projektuipodjegokierunkiemrozszerzeniaKolonii.WswoichplanachdlaPozna-
niabazowałnawprowadzonychtamrozwiązaniach,wykorzystującpodobieństwo
topograficzneobydwumiast(PoznaniaiKolonii)orazszansewynikającezpóźnej
defortyfikacji.OdniesieniaberlińskieokazałysiędlaPoznaniaistotnezewzględu
naścisłezwiązkipolityczneiarchitektoniczne,alewystępowałyturównieżzjawi-
skacharakterystycznedlainnychmiasteuropejskich,stądsytuacjamieszkaniowa
XIX-wiecznegoPoznaniazostanieprzedstawionawkońcowejczęścirozdziału.
GłówneproblemymieszkaniowewXIXwiekuwiązałysięzwytworzonym
kształtemmiasta,jegostrukturąprzestrzenną,społecznąróżnorodnościąimobil-
nością.PodstawowymicechamiXIX-wiecznejurbanizacjibyłniekontrolowany
rozwójzwiązanyzprocesamispekulacyjnymiprowadzącymidonadmiernego
zagęszczeniaiprzeludnienia.Wmiastachhistorycznychtezjawiskabyłydodat-
kowopotęgowaneprzezistniejąceobwarowaniaibrakodpowiednichprzepisów
administracyjnych,któreutrudniałyadekwatnedonapływumieszkańcówmożli-
wościpowiększaniaobszarutaksiędziałowParyżu,Wiedniu,aleteżwWar-
szawie,KrakowieiPoznaniu.
18