Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wielkaburżuazjawiedeńskaodużychbogactwachistosunkowoświeżymsta-
tusiespołecznymmogłaprzyringachdemonstrowaćwłasnąpozycjęiaspiracje,
główniepoprzezneorenesansdominującywpałacowychkamienicach.Przywołu-
jącświetnośćMedyceuszy
33
,burżuazjaujawniałaswojeambicjekulturalnejako
równorzędnekulturzearystokratycznej,próbując–przywszystkichpałacowych
odniesieniach–określićmiastojakowłasne,charakterystycznedlasiebieśrodowi-
sko
34
.Wznacznymstopniupowiodłosięto,boocharakterzeringówdecydują
gmachyinstytucjipaństwowychikamienice,anierozbudowanyHofburg,który
jesttylkojednymzelementówtejimponującejprzestrzeni.Atrakcyjnośćringów
wynikałagłówniezfaktu,żeprywatnemieszkaniaburżuazjiiszlachty,położone
wreprezentacyjnejprzestrzeniiwpobliżuoficjalnychbudowli,zyskiwaływidocz-
nyprestiżzarezerwowanydotejporydlamiejskichpałacówarystokracji.
ZaprzykłademWiedniaringistałysięnleitmotivemurbanistykiburżuazyj-
nej”
35
,alewinnychwarunkachtezałożeniatworzyłyodmiennytypmieszczańskiej
przestrzenimiasta,gdzierezydencjonalnośćustępowałanaogółmiejscareprezen-
tacyjnejokazałościwielkoburżuazyjnychkamienicibudynkówpublicznych.Popu-
larnośćrozwiązańwiedeńskichwiązałasięprzedewszystkimzichfunkcjonalno-
ścią,alestałysięteżmodelemurbanistycznegoGesamtkunstwerku,propozycją
nowegomyśleniaijęzykamiejskiego
36
.
ZawzoremWiedniaposzłaznacznaczęśćeuropejskichmiastróżnejwielko-
ści,którychrozwójhamowaływcześniejszefortyfikacje.Wmiastachśrodkowej
iwschodniejEuropynaśladowanozagospodarowanieterenówpofortecznych,ukła-
dykompozycyjneiprzestrzennewformieokalającejmiastopromenady,zrozle-
głymiparkamiiwielkimiplacami
37
.Nawetjeśliwinnychmiastachlokowanoprzy
ringachreprezentacyjnebudowle,tonietworzyłyonetakspójnegostylistycznie
isymboliczniesystemuscenograficznegojakwWiedniu,cozresztąniebyłoani
możliwe,anipotrzebne.Byćmożedopieromodyfikacjategomodeludokonana
wPoznaniujakorezydencjonalnymmieściecesarzaniemieckiegobyłanawiąza-
niemdoabsolutystycznejideipierwowzoru,ajednocześniejejprzekształceniem.
*
33
Haiko(1992,s.13).OfunkcjonowaniuneorenesansuwXIXwiekupisze:Zgórniak(1987,
s.113-117).
34
ZofiaOstrowska-Kębłowskatraktujesięganieprzezburżuazjędoformpałacowychjakonro-
dzajzbiorowejmanifestacjimieszczaństwa–klasyświadomejosiągniętegosukcesuiznaczeniazdo-
bytegowspołeczeństwie”,adążeniendoprzejęciahistorycznychobszarówsztukiikultury,należącej
dawniejdowarstwwyższych”jakoprzejawndemokratyzacjistosunkówspołecznych”(2009,s.296).
Prof.AgnieszkaZabłocka-Koszwracaprzytejokazjiuwagęnaniedocenianieznaczeniaszlachty
wXIX-wiecznymmieście(rozmowaprywatna).
35
JakpisząHannsHaasiHannesSteklwewprowadzeniudo:BürgerlicheSelbstdarstellung
(1994,s.10).
36
SformułowaniaAkosaMoravánskiego(1995,s.13).
37
Rozwiązanianwiedeńskie”byłyzastosowanenp.wBudapeszcie,Brnie(1859)czySalzburgu
(1860),Ołomuńcu(1873).Niezależnieodfunkcjonalnychwartościwzorcaniebezznaczeniabyło
manifestowaniewtensposóbwiernościijednościmonarchii.
28
