Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MiastoEuropyŚrodkowejijegotożsamość
1914bliższebyłyswojąmiejskątożsamościąPradze,GrazowiczyLublanieniż
WarszawieczyKijowowi.
LwówstałsięprzytymnaprzełomieXIXiXXwiekunajbardziejnowo-
czesnymmiastemnaterytoriachRzeczypospolitej.Osukcesietymprzesądził
splotzjawiskiprocesówdługiegotrwania,którezachodziłynietylkowGali-
cji.Trudnojednakzaprzeczyć,żebyłtonajbardziejkreatywnyiformacyjny
okreswdotychczasowymrozwojuLwowa.
JakostolicanajwiększegokrajukoronnegoPrzedlitawii„obsługiwał”on
przedIwojnąświatowądziewięćmilionówmieszkańcówGalicji26.Nadanie
jejwlatach60.XIXwiekuautonomiioznaczałoprzeniesieniezWiedniado
Lwowawielufunkcjipolitycznych,administracyjnych,ekonomicznychikul-
turotwórczychzwiązanychzobsługątakwielkiejprowincji.StołecznyLwów
przyciągałważneinwestycjepaństwowe,autworzonywroku1870samorząd
skoncentrowałsięnarozwojuinfrastrukturymiejskiej.Dlategoskaląrozwią-
zańurbanistycznychiarchitekturyLwówzbliżałsiębardziejdoPraginiżdo
Krakowa.WodróżnieniuodPraginiespełniałjednakfunkcjiintegracyjnej
iniestałsięstolicąnarodową,„bonieistniałnaródgalicyjski”27.WeLwowie
powstawaławówczasinfrastrukturametropolitalna(teatry,muzea),alenie
narodowa,wodróżnieniuodBudapesztu,PragiiKrakowa!Polacybudowalitu
bowiemprogramnowoczesnejmetropoliiwramachcywilizacjihabsburskiej
Europy.
SiłacywilizacyjnamonarchiiHabsburgówprzesądziłaokształcieLwowa
przełomuXIXiXXwiekuioobliczutrzeciegopoWiedniuiPradzewielkiego
miastaPrzedlitawii.Wtymsensiestworzonawówczasprzestrzeńpubliczna
miastabyłaśrodkowoeuropejska.
HabsburskiLwówjakoprojektmodernizacyjnymonarchiineutralizował
konfliktrywalizującychnadPełtwiąnacjonalizmów.Fundamentemsukcesu
tegoiwieluinnychmiastmonarchiinaprzełomieXIXiXXwiekustałasięich
wielokulturowość.WeLwowiemieliswojesiedzibytrzejkatoliccyarcybiskupi
trzechróżnychobrządków,amłodyMartinBuberwłaśnietuzetknąłsięzsze-
ściomaróżnymijęzykamiulicy.Wramachliberalnejmonarchiiaustro-wę-
gierskiejLwówuproguIwojnyświatowejstałsięzarównojednymzcentrów
26S.Hoszowski,EkonomicznyrozwójLwowawlatach1772-1914,Lwów1935,s.107.
27J.Purchla,KrakówiLwów:zmiennośćrelacjiwXIXiXXwieku,w:KrakówiLwówwcy-
wilizacjieuropejskiej,red.tenże,Kraków2003,s.81-90.
26
