Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zhistoriipolskichleksemów…
niowodoniegdysiejszego<zajmowaćsię,trudzić”,leczozawężonymzakre-
sie,pojawiającesięwużyciupotocznym(możegwarowym)jako<zajmować
się(cudzymi)dziećmi’,np.nbędącnaemeryturze,bawiładziecisąsiadów”
(por.błg.bavačka<niania,opiekunka’,SJBI).TakwięctoXVI-wiecznebawić
<interesowaćsięczymś,zajmowaćsięczymś’zeszłodorejestrupotocznego
współczesnejpolszczyzny.PodobnieBAWIĆSIĘ-toobecniejużniewpod-
stawowymdawniejznaczeniu<zajmowaćsięczymś’,anwyspecjalizowane”:
1)<zajmowaćsięrozrywką,uprzyjemniaćsobieczas’;2)<miećuciechę,zwy-
klezpowodukomizmu,czućzadowoleniazjakiegopowodu;adopierona
miejscuostatnim3)odnotowanejest<zaprzątaćczymśuwagę,zajmowaćsię
czymśzbytecznym’(por.SJPI,124).Wznaczeniu<zajmowaćsię,trudzić,
robićcoś’pojawiasięgłówniewpotocznejodmianiejęzykaogólnego,np.
nbawiłsięztymremontemdachuchybazedwatygodnie”;wpodobnymuży-
ciubawićsięodnotowanezostałojużnapoczątkuXXwieku(SłwarI,107).Na
grunciesłowiańskimniejednolicieprzetrwałyiugruntowałysiędawneinow-
szeznaczenia,łączonezbawićorazbawićsię;naprzykładukr.бáвити,błr.
бáвиць,błg.бáвяniosąznaczenie<radości,uciechy,uprzyjemnianiaczasu’,
natomiastzukr.ibłr.бáвится,srb.czychrw.бȁвитисеłączysię<pozosta-
wać’,azesłwn.bávitise-<zajmowaćsię’(VasmerI,101).
Zdawnegosłownictwa,związanegozeznaczeniem<przebywać,spędzać
czaszkimś’,<zajmować,zaprzątaćczyjąśuwagę’istanowiącegoformacjeod
bawićjestBAWIALNIA,dziśjednakklasyfikowanajakonazwaprzestarzała
(SJPI,124),awwiekuXIXrejestrowanajako<pokójdoprzyjmowaniaiba-
wieniagości’(czyjeszczewznaczeniu<zajmowania,zatrzymywania’?);także
BAWIDAMEK-zprzełomuXIXiXXwieku<nadskakującydamom,salono-
wiec’(SłwarI,106)-jużjako<rozweselającytowarzystwo(główniekobiety)’,
adziśrównieżjako<lubiącykobiety,nadskakującyim’występujewużyciużar-
tobliwym(SJPI,124)orazpowyżejwymienionebawidłoibawidełko<zabawka’
(por.Wsłet,77).
Wstaropolszczyźnietakieznaczenie,jakiedziśniesiezabawa,tj.<czyn-
nościbawiące,cieszącekogoś’,posiadałyrzeczownikiIGRAorazIGRANIE,
zktórychpierwszemuprzysługiwałoteżznaczenie<zabawa,gra’,<widowi-
sko,występykuglarskie’oraz<naigrywanie,wyśmiewaniesięzkogoś’(Słstp
III,11),drugiemunatomiast,oprócz<zabawy’,także<igraniekostek(graha-
zardowa)’i<sposób,sztuczka’.ObatesłowastanowiłyderywatyodIGRAĆ
(zpsł.*jьgrati/igrati<bawićsię,grać,skakaćzradości’)zeznaczeniem
1)<bawićsię,graćwjakągrę’;2)<uprawiaćgręhazardową’;3)<tańczyć,przy-
grywającnainstrumenciemuzycznym’.ZnaczeniepierwszeilustrujeSłstp
(III,12)fragmentemzKsięgiRodzaju(21,9)wBibliikrólowejZofii,trzecie
25
