Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
AGNIESZKAZIOŁOWICZ
międzyosobowych,bypóźniejpotraktowaćjeprzedewszystkimjako
wyrazpoglądówautorawypowiedzi.WwydaniupowojennymPigońwy-
odrębniadwanaścietematówrozmów,counaoczniajątytułykolejnych
rozdziałówksiążki:Wspomnieniabiograficzne,Owłasnejtwórczości,Wiado-
mościoimprowizacjach,Dziełazamierzone,Otwórczościitwórcachpolskich,
Otwórcachobcych,Opoezjiisztukachpięknych,Sądyofilozofach,Sprawypol-
skie,Sprawyzagraniczne,Postawawobecżycia,Pojęciaspołeczne.Zpowyż-
szymwykazemniesposóbpolemizować,bowiemtrafnieodzwierciedla
ongłównelinieproblemoweMickiewiczowskichkonwersacji.Trzeba
teżpodkreślić,żezaproponowaneprzezPigoniakierunkilekturytego
materiałuznalazłyakceptacjęirozwinięciewdalszymprocesiejegore-
cypowania.DlapóźniejszychbadaczydziełaMickiewiczazarejestrowane
przezświadkówrozmowybyły,podobniejakdlaichpierwszegointer-
pretatora,nadewszystkoźródłemwiedzyobiografii,światopoglądzie
iosobowościpisarza,oczywiściedopełniającyminneźródła.
UznajączabezspornąwartośćbadańPigonianadfenomenemMic-
kiewiczowskiejrozmowy,należałobyjednakuczynićkolejnykrokwpro-
cesiepoznawaniategozjawiska,wykraczajączarazempozahoryzont
poznawczyzarysowanyprzezuczonego.Tuponownieodwołamsiędo
słówNorwida,który,sambędącmistrzemrozmowy,wykazywałwyjąt-
4
kowezainteresowanietymaspektemludzkichzachowań.WCzarnych
kwiatach,stanowiącychwszakliterackąafirmacjęwięzimiędzyludzkich,
spotkania,konwersacji,wodniesieniudoMickiewiczanapisał:fipan
Adammiałtodosiebie,iżnietylkocomawiał,alei:jakmawiał,
zatrzymywałosięwpamięci…”.Właśnieowofijak”Mickiewiczmówił,
5
fijak”zachowywałsięwrelacjitowarzyskiej,fijak”przypomocysłowa
mówionegoosiągałokreślonecelewsytuacjimiędzyludzkiegoobcowa-
nia,fijak”wreszcietęsytuacjępojmował–otozagadnienia,którechcia-
łabymwniniejszymszkicuuczynićprzedmiotemnamysłu,oczywiście
pamiętając,żeformawypowiedzijestzintegrowanazjejtreścią.Zada-
nienienależydołatwych,wymagabowiemszczególnejostrożnościin-
terpretacyjnej.Coprawda,dysponujemybogatymzasobemświadectw,
którepozostawiłogronoponadsturozmówcówMickiewicza,alezara-
zemniemamydefactokontaktuzżywąmowąpoety.Jegosłowasąnam
danejedyniewformiepisanej,aświadomośćograniczeńpismawsto-
sunkudosłowamówionegotowarzyszyniektórymautoromzapisów.
4
5
Kwestiitejpoświęciłamodrębnyartykuł:Wżywioletowarzyskości.ArkanaNorwidowskiej
rozmowy(wdruku).
C.Norwid,dz.cyt.,s.185.
