Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
15
któregozadaniemjestrealizowaćtoSłowowformiecząstkowej,przekuwać
jewczyn,wbytwsensiedoczesnym.nAleżebyświatjezrealizował-tłu-
maczyłpoetawwykładzieXczwartegokursuprelekcjiparyskich-potrzeba
byłoczłowieka,którybyjezrealizowałnaprzódwsamymsobie,człowieka,
którybywtensposóbstałsięnaczyniem,narzędziem,organemSłowa”
(XI,127)
18
.Człowiekjednakjestniedoskonałyistaleupada.Dlatego-iwtym
przejawiasięmyślbliskarozprawieOnaśladowaniuChrystusaprzypisywanej
TomaszowiàKempis19-
Ten,conapoczątkudziałałjakoduch,apotemwziąłnasięciałoiukazałsię
jakoSłowożywe,jakoczyn,JezusChrystus,jestSłowemcałegoglobu,wzoremwie-
kuistym.Iokłamujewszczególnysposóbludzkość,ktomówi,żeJezusChrystus
wszystkozanaszrobił,anampozostajetylkowielbićGo.Nie,wszyscymusiciesię
stać,dziśczyjutro,zatysiącczyzatysiącelat,każdyduchmusisięstaćwrzeczy-
wistości,wczynie,dusząiciałempodobnydoChrystusa(XI,127-128).
Słowo,językmająwięc-zdaniemMickiewicza-znaczeniezarównodlaaktu
twórczegoczybytujakotakiego,jakidlasposobuistnienia,upodabniania
siędoJezusa.UTomaszaàKempisczytamy:nKtoidziezamną,niecho-
dziwciemnościach,mówiPan.SłowatosąChrystusa,napominającenas,
abyśmyżyciejegoiobyczajenaśladowali,jeślichcemydostąpićprawdzi-
wegoświatłaiuwolnićsięodwszelkiejsercaślepoty”
20
.AzatemSłowo,
język,wbliskiejprzecieżpoecietradycjichrześcijańskiej,stajesięwzorcem
bytu,anieodwrotnie.
Niedziwiwobectego,żewpismachMickiewicza,zwłaszczawprelek-
cjachparyskichczytzw.pomysłachetymologicznychpostrzeganiejęzykajako
środkatworzeniajestrównoznacznezwidzeniemwnimźródłapoznania,
wiedzyoprzeszłości.Jednymzistotnychdoświadczeńbadawczychzapro-
jektowanychwtejpracybędzieokreśleniesposobów,jakimipoetapróbował
rekonstruować-byposłużyćsiępojęciemczęstoużywanymwlingwistyce
kognitywnej-językowyobrazświata.Wszczególności-obrazdawnejPolski,
archaicznejSłowiańszczyzny,wreszciecałejprzedhistorycznej,awięcnieopi-
sanejprzezkronikarzylubopisanejtylkoczęściowo,pradawnejkulturyludów
18
WszystkiepismaMickiewiczacytujęza:A.Mickiewicz,Dzieła.Wydanierocznicowe
1798-1998,t.1-17,red.Z.J.Nowakiin.,Warszawa1993-2005.Wsąsiedztwieprzytaczanych
fragmentówpodajęwnawiasachnumerytomówistron.
19
MickiewiczofiarowałegzemplarztegodzieławprzekładzieTadeuszaMatuszewicza
TomaszowiZanowijesienią1824roku(nadedykacjiwidniejedata10października).Nawiązywał
doniegopóźniejwlistachdoHieronimaKajsiewiczaiLeonardaRettlaz16grudnia1833roku
idoMargaretFullerz3sierpnia1847roku.ZalecałjegolekturęczłonkomKołaSprawyBożej.
20TomaszaàKempisonaśladowaniuChrystusa,ksiągIVprzekładaniaTadeuszaMatu-
szewicza,Lwów1833.
