Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Problemromantycznejekspresji
29
pieśni.WVMwięcejjednaknegacjiniżakceptacji,więcej»wyrzutówsumienia«
niżbłogiegopoczuciasłusznościł”
34
.nOdpowiednie”-dodajmy-znaczyłoby
wutworzeNorwidatakżeCodpowiedzialne’.Boprzecież,biorącpoduwagę
wymowęfrazy,nOdpowiedniedaćrzeczy-słowo!”czywdru-
giejredakcji,zaedycjąFerta,nOdpowiednierzeczydaćsłowo!”35,
młodemunduchowiArtyście”porywanemunwiosnążycia”przystoimówić
to,coczujewjejntchnieniu”-żen»Ziemia-jestkrągła-jestkulista!«”36.
Gdyjednakwstarszymwiekundreszcze/Drzewemwzruszą,ikwiatkizlecą”,
koniecznietrzebadodać,żejestonan»Ubiegunów-spłaszczona-niecoł«”
37
.
Największym,wieczniewysokimnurokiem”poezjibyłabyzatemjejuwarunko
-
wanaegzystencjalnieiaksjologiczniezdolnośćdoniezawodnego,skutecznego
materializowaniasięwsłowie
38
.TakzresztąrozumiałwierszNorwidaTadeusz
Różewicz,którywprzemówieniuzokazjiotrzymaniadoktoratuhonoriscausa
naUniwersytecieWarszawskimskonstatował:nKiedyteraz,posześćdziesięciu
latachpisaniawierszy,staryjużpoetachcę»odpowiedniedaćrzeczysłowo«,
ciąglejeszczemyślęozadaniu,jakieNorwidpostawiłprzedkażdympoetą”39.
SformułowaniezwierszaZawstęp.Ogólniki,mimożeodbiegawswym
zintelektualizowanymtonieodpodszytegoromantycznymiemocjamistwier-
dzenia,iżnjęzykkłamiegłosowi,agłosmyślomkłamie”,czyteżodpodbudo-
wanegotroskąoróżnorodnośćimocromantycznejekspresjiwezwania,naby
językgiętki/Powiedziałwszystko,copomyśligłowa”,stanowijednakważne
dopełnieniepodjętejprzezMickiewiczakwestiiuwolnieniajęzykaodsztuczno-
ściifałszów,wjakiewXIXwiekunierzadkowikłałagopłytko,normatywnie
pojmowanapoezjalubretoryka.AutorDziadów,któryodebrałwykształcenie
klasycznewNowogródku,apotemnaUniwersytecieWileńskim,iwktórego
wczesnejpoezjiżywabyłajeszczeretorykaczytopikaantyczna,miałsięoka-
zaćpóźniejkrytykiemobciążaniamowywszelkiegorodzajunormatywami.
Trzebanakonieczadaćpytanieocel,kuktóremuzmierzałyanalizowane
tuwypowiedziMickiewicza,SłowackiegoiNorwida.Dlaczegopoecitakwyra
-
ziścieidobitniewyrażaliniepokójoto,bysłowodokładnieodzwierciedlało
34J.Fert,Wstęp…,s.LXVII.
35C.Norwid,Vade-mecum…,s.15.
36C.Norwid,Pismawszystkie,t.1:Wiersze,s.13.
37Tamże.
38Naaksjologicznenacechowanieowegonuroku”inodpowiedniośćmiędzyprzeznacze-
niemczypowołaniempoezjiajejsłowną,wtymwypadkumaterialną,konkretyzacją”zwracał
uwagęWiesławRzońcaw:tegoż,WobecnowejredakcjinOgólników”,nStudiaNorwidiana”
1991-1992,nr9/10,s.284.
39
PrzemówienieTadeuszaRóżewiczanauroczystościwręczeniadoktoratuhonoriscausa
UniwersytetuWarszawskiegowdniu4kwietnia2001r.,nRocznikTowarzystwaLiterackiego
imieniaAdamaMickiewicza”2001,t.36,s.7.
