Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Mickiewicziświatżydowski
Przesąd,urosłyzlaty,wrazswąsiłętraci,
Niekrwawyołtarzwświętszeprzybrałsiępostaci,
Innyzakonodzbrodnisercaziemskiestrzeże,
InnekuchwaleNiebiospodnosząsięwieże.
(II,237;podkr.–A.F.)
WutworachokresuklasycystycznegoMickiewiczdośćczęstowpro-
wadzałjakiśprzeglądhistoryczny,wktórymzawszeznalazłosięmiejsce
dlapodkreśleniawagiprzełomu,zwrotnegocharakteruhebrajskiego
monoteizmu.Świadectwaowejwagiodnajdujemywliryce.Naprzykład
wnapisanymwgrudniu1820HymnienaDzieńZwiastowaniaN.P.Maryi
sytuacjalirycznaukazujeMaryjęzasiadającąpoprawicyBoga.Mickie-
wiczużywaturzadziejspotykanejwersjitetragramu:fiPójrzałJehowah
iwNiejupodobałsobie”(I,128).Chętnieteżodwołujesiępoetado
7
starotestamentowychporównań–naprzykładwstworzonejwgrudniu
1818rokuWalcemiodowejzwycięzcafilomackiegoturniejupoetyckiego
porównanyzostajedoprorokaEliasza(I,426).Zkoleiwpompatycznym
wierszuDoJoachimaLelewela,charakteryzującrycerskąkulturęśrednio-
wiecza,stwierdza,żewtedytoobudzonomiłość
[...]zadawnychniecenionąwieków
UduchownychHebreówicielesnychGreków.
(I,146)
Niecodalejwspominateżkrucjaty,możliwośćfikupieniapalmymę-
czeńskiejwJudei”(I,146).
*
Wróćmyrazjeszczedopoczątków.TowarzystwoFilomatówinte-
resowałosięproblematykążydowską.WacławBorowyprzypomina,że
fi18stycznia1820rokuczytałnaposiedzeniurozprawęoŻydachfilareta
ZygmuntStaniewicz”.Zkoleinazebraniachwdniach26marca,11,20
8
i24kwietniaoraz8maja1820rokuKazimierzPiaseckiczytałswojąroz-
prawęoŻydach.Prezentowałwniejgłównestanowiskapublicystyczne
wobeckwestiiżydowskiejorazwyrażałprzekonanie,żetoPolacypowinni
7WKartoflimamyformęJehowa:fiTymczasemów,tworzącyjednąmocąsłowa,/Ów,
conieznapoczątkuikońca,Jehowa”(II,241).
8W.Borowy,ZdziejówuczuciowegorównouprawnieniaŻydów,[w:]tenże,Studiaiszkice
literackie,[wybórioprac.Z.Stefanowska,A.Paluchowski],Warszawa1983,t.1,s.117.
