Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nowogródek,Wilno,Kowno
19
rozpocząćreformępoprzezzmianęwłasnegoodnoszeniasiędoŻydów.
9
Problematykażydowskaniebyławięcwśrodowiskufilomackimczymś
egzotycznymalbonierozpoznanym.Wrozpoznaniutymbrzmiałprzede
wszystkimtonobywatelskiegozatroskanialub–jakuMickiewicza–poe-
tyckiejrejestracjiegzotycznego,aleoczywistegowswymistnieniufrag-
mentuspołecznegopejzażu.
Natymtledośćwyjątkowoprezentujesięnapisananiecowcześniej
przezJanaCzeczotaDumanadmogiłamiFrancuzów,roku1813zaWilnem
przydrodze,doNowogródkaprowadzącej,pogrzebionych.PrzedmiotemDu-
10
my...jesttragicznyepizodzczasówodwrotuWielkiejArmiizRosji,kiedy
to–jakpodkreślaCzeczot–wileńscyŻydziwespółzRosjanamidobi-
jaliiobdzieraliwycieńczonychirannychFrancuzów.Czeczot,ukazując
okrucieństworosyjskie,porównujejedookrucieństważydowskiego:
[...]o,ty,podłaślepychkretówzgrajo,
Cobujneżniwapsując,roleprzewracają;
Hebreomrównyrodzieitwardądzikością,
Równyodtychczołgaczówprzesiąkłąpodłością,
Zawszejesteśniewolnik,jakródIzraela.
11
ObrazokrutnychRosjanjesttylkointrodukcjądopłomiennejdia-
trybywymierzonejjużbezpośredniowŻydów.
Niechbycałeprzepadłoniegodziweplemię,
Coszpeciwielkiedzieło,cozarażaziemię,
Trzodaniecna,coBogawodzemswoimmieni,
Rozproszona,błąkasiępoświataprzestrzeni.
Tułacze!...myimdali,niebaczni,schronienie,
Aonizbawcównaszychszląwpodziemnecienie!
12
Zeszczególnymokrucieństwemżydowscyoprawcyznęcalisięnad
rannymi,którzyprzecieżniebyliwstaniesiębronić.
Igdzietrzebadrżeć,patrzącnasrogiecierpienia,
Zlitościąwyszukiwaćsposobyulżenia.
9Zob.A.Eisenbach,EmancypacjaŻydównaziemiachpolskich1785-1870natleeuropej-
skim,Warszawa1988,s.167.Wartododać,żeuwagiPiaseckiegosąbardzozbliżone
dopoglądówwyrażanychniecowcześniejprzezJózefaPawlikowskiegoiWaleriana
Łukasińskiego.
10J.Czeczot,Duma...,[w:]PoezyaFilomatów,oprac.J.Czubek,Kraków1922,t.1,s.9-20.
11Tamże,s.14.
12Tamże,s.15.
