Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kolonizatoraprzezskolonizowanego”(tamże),aleniechodzioto,żeskolonizowanyniewidzi
możliwościzmianyswojejsytuacji,tylkooto,żeonjejzmieniaćniechce.
WspółcześniewprzeważającejmierzetosamiGóraletworząswojeautoreprezentacjeichoć
używająnarzędzipozostawionychprzezdawnychHkolonizatorów”,tojednakkorzystająznich
refleksyjnieiwybiórczo,amożelepiejbyłobypowiedzieć:kontekstowo.Przedewszystkim
trudnodziśPodhaletraktowaćjakoprowincję,anawetjeśli,toraczejjesttoprowincjaelitarna-
elitawśródprowincji.Podhalenietylkostanowiważnecentrumnapolskiejmapieturystycznej,
nietylkojestjednymznajzamożniejszychregionówkraju,lecztakżestanowiważnyośrodek
kulturalnyiartystyczny,oczymświadcządoskonaleprosperującegaleriesztuki,Teatrim.St.I.
Witkiewicza,elitarnaszkołaim.AntoniegoKenara,licznefestiwalemuzykizarównozupełnie
niegóralskiej,jakitejgóralskiej.DziśGóraleniepotrzebujązewnętrznejinteligencji,bo
wytworzyliswojąwłasną,którejprzedstawicieledbająokształceniekolejnychelit,awięctakżeo
podtrzymywaniepodhalańskiegotoposu.Jestimonpotrzebnyzwieluróżnychpowodówi
celowopielęgnowany.Zjednejstronyoczywiściewykorzystujągomarketingowo.Mniejednak
ciekawszewydajesiętodrugiejegooblicze,skierowanedowewnątrz,niedoturystówi
przedsiębiorców,aledopozostałychGórali.Toobliczewspółczesnejgóralszczyznynakierowane
jestnawytwarzanieireprodukowaniekonkretnegoświatopoglądu,który,choćnazywanyjest
tradycyjnym,łączywsobieelementydawnegointeligenckiegomituzewspółczesnymi
warunkamiikoniecznościami.TenświatopoglądjestprzezGóraliwartościowanynajwyżej,
podążaniejegotropemdecydujeotym,ktomoże,aktoniepowiniennazywaćsięHprawdziwym”
Góralem.Tenświatopoglądwkońcu,jeślizostaniezaakceptowany,działatrochęnazasadzie
tradycyjniedefiniowanejtradycji,toznaczy:dajestabilność,zapewniadopewnegostopnia
niekwestionowanykontekstdziałaniaiwdużejmierzejestbezalternatywny.Góralwywodzący
sięzelity,któryniechcebyćHprawdziwym”Góralem,raczejniezostanienaPodhalu,boniema
tamdlaniegomiejsca.
TakwięcterenemmoichbadańbyłoPodhale-choćwspółczesneinamacalne,tojednak
obarczoneswojąwynalezionąpostacią.Góraleprzejęlimitgóralszczyznynawieluróżnych
płaszczyznach.Doskonaleznająpublikacje,jakieukazywałysięiukazująnaichtemat,wswoich
opowieściach
podpierają
się
słowami
największych
góralopiewców.
Za
największych
przedstawicieliswojejkulturyuważajątychsamych,którychopisywalidawnibadacze.Bez
wątpliwościiprzesadypiszę,żeGóralewierząwswojąwyjątkowość.Wprost-iwrozmowachze
mną,iwsytuacjachpublicznych(naprzykładnascenieFestiwaluFolkloruZiemGórskich)-
deklarowali,żesąszowinistami.Otejwyjątkowościiwyższościświadczy,wichmniemaniu,
oczywiścieprzywiązaniedogóralskichtradycji,co,jakmniezapewniano,jestabsolutnym
ewenementemwskalikraju-żadeninnyregionniejesttaktradycyjny,jakPodhale.Nadtoz
dumąpodkreślają,żesąpatriotamiiprawdziwymikatolikami,sąwręczobrońcamiprawdziwej
katolickiejPolski.Swojąodrębnośćiodmiennośćpodkreślająnieustannie-porównującsiędo
ceprów,czyli,jakmówią,HludzizPolski”-tak,jakbyonizPolskiniebyli.AjednaksązPolski-
wiedzą,żesąjejwielkimskarbem.Całaniniejszapracabędziepróbąrekonstrukcjiwybranych
elementównaszkicowanegotugóralskiegoświatopoglądu,nierozwijamwięcwtymmiejscu
tegowątku,pozostawiająctychkilkarzuconychtez.
Gdydotarłamdotegomiejscawmojejpracypisarskiej,dostałamciekawąinformacjęzDomu
LudowegowBukowinieTatrzańskiej-nazakończenietegorozdziałuprzytoczęjejtreść,bo
sądzę,żedobrzepokazuje,jakmitgóralskijestdziśpielęgnowanyprzezsamychPodhalan:
HRozpoczynająsięwakacjeawrazznimiwielkieodliczanieostatnichdnido49.Sabałowych
Bajań.Już12sierpniaparadnyprzejazdprzezBukowinęTatrzańskąobwieściwszemiwobec,iż
towielkieświętopolskiejtradycjiikulturyludowejporazkolejnyzostałozainaugurowanei
jednocześniezaprosidospotkaniazpięknemiwyjątkowościąrodzimejtradycji”.Potem
następujeopisprogramuSabałowychBajańipodsumowanie:HJesteśmyprzekonani,że
tegoroczneSabałoweBajaniabędącewielkimświętemgwary,śpiewu,tańca,muzykiisztuki
ludowej,organizowaneztroskąozachowanieprawdyokulturzepolskiejwsi,nadalbędą
zaszczepiaćprzywiązaniedotradycji,aichkontynuacjabędzieświadczyćopasji,uporze,
22
