Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rosyjskiegojęzykaliterackiego,któryuważanybyłprzezniego
zawspólnydlapółnocnejipołudniowejRosji6.Takiepoglądy
głosiłnatomiastnierosyjskiszowinista,aczłowiekgłęboko
oddanyukraińskiemunarodowo-kulturowemuodrodzeniu,jego
ojciecchrzestny.
Takistanniezadowalałjużzbytnionastępnychpokoleń
dziewiętnastowiecznychukraińskichintelektualistów.Pisarze,
krytycyliteraccyipublicyścidrugiejpołowyXIXw.Mykoła
Kostomarow,PantelejmonKulisz,IwanNeczuj-Lewycki,
MychajłoDrahomanowiinniwyraźniedostrzegalitenproblem
idyskutowalinatematróżnychsposobówjegorozwiązania.
(Kwestiatamogłabysięstaćpodstawądociekawychbadań
zsocjologiiliteratury).Literaturaukraińskawyrosłaponad
poziom„literaturydlaużytkudomowego”izaczęłaprzejawiać
cechypełnejliteraturynarodowejniewcześniejniż
naprzełomieXIXiXXw.Zjednejstronyprzyczyniłasię
dotegowidocznaintensyfikacjaprocesuliterackiego
ipojawieniesięplejadyuzdolnionychpisarzy,którzyposzerzyli
tematyczneistylistyczneramyliteraturyukraińskiej.Zdrugiej
zaśniemniejszeznaczenieodegrałopojawieniesięukraińskiej
prozynaukowejidziennikarskiejorazcorazpowszechniejsze
używaniejęzykaukraińskiegowszkołach,atakżewsferze
publicznejiadministracyjnejprowincjiaustriackichGalicji
iBukowiny.NazdecydowaniewiększychobszarachUkrainy
Naddniestrzańskiej(zależnejodRosji)wejściejęzyka
ukraińskiegodoszkolnictwaisferyżyciapublicznego,nastąpiło
dopieropoupadkucaratuw1917r.
Tezamówiącaotym,żepełnośćalboniepełnośćliteratury
określanajestprzezjejfunkcjęspołeczną,oznacza,iżproblem
tenniejestczystoliteracki,araczejsocjologicznyipolityczny.
Czyżewskimiałcałkowitąrację,twierdząc,żepełność
literaturyodzwierciedlaniepełnośćnarodu.Wdalszejczęści
esejubędęrozważałtenproblemnapłaszczyźniehistorii
społeczno-politycznej,skupiającsięnaróżnicachmiędzy
narodami„historycznymi”a„niehistorycznymi”.
Pojęcie„niehistoryczności”narodówmożewydawaćsię
terminologiczniesprzeczne.Przecieżnaród,podobniejak
każdainnagrupaspołeczna,istniejewjakimśokreślonym
czasieiwsposóbnieuniknionyjesttakżehistoryczny.Tego
rodzajusprzecznośćmożnajednakwyjaśnićnadwóch
poziomach.Popierwsze,niekażdeistnieniewczasieposiada
właściwość„historyczności”.Ewolucjagatunkówroślinalbo
