Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
MarcinPoręba
strukturykażdykolejnystanjestrównoważnypoprzedniemuiwten
sposóbnigdyniewydarzasięnicnowego.
Tensamprocespojęciowejzmiany
,który–rozważanyzuwagina
jegozakotwiczeniewświecie–nazywamydoświadczeniem,możnateż,
patrzącodstronyjegoimmanentnejstrukturyidynamiki,nazwaćmy-
śleniem.Jednakwłaśnieodmiennośćobuperspektywjestgłównąprzy-
czynątrudnościwzrozumieniutego,żeobapojęcia–doświadczenie
imyślenie–odnosząsiędotegosamego.Gdypatrzymynazmianyna-
szychpojęćprzezpryzmatpojęciamyślenia,trudnonamprzyjąćdowia-
domości,żemogłybyonenieposiadaćracjiczyuzasadnieńwyrażalnych
zapomocąpojęćjużprzeznasposiadanych,cojednakzzasadyunie-
możliwianamzgodęnato,żewtokuowychprzemianmogąsiępojawiać
całkiemnowepojęcia,niedefiniowalnezapomocąpojęćwcześniejszych.
Mamytendencję,bydokonującesięwprzebieguludzkiegodoświadcze-
niazmianypojęćinterpretowaćwedługnastępującegomodelu:
(1)Posiadamykażdorazowopewienzbiórprzekonań,wktórych
strukturzewystępująpewnepojęcia,azatemposiadamyrównież
pewienzbiórpojęć.
(2)Podwpływemróżnychzdarzeńnaszeprzekonaniaulegajązmia-
nom.
(3)Wprzypadkudalejidącychzmianprzekonańzmianieulegają
równieżwystępującewichstrukturzepojęcia.
(4)Jednaktezmianypojęćpolegająwyłącznienazmianachrelacji
międzypojęciami,ewentualniemiędzypojęciamiapewnymiróż-
nymiodnichprzedmiotami.Możliwesątubowiemdwaprzy-
padki:
(a)Jakieśpojęcieulegazmianieznajdującejwyrazwpewnejnowej
definicji,przyczympojęcia,zapomocąktórychtanowadefini-
cjajestsformułowana,byłyjużwcześniejwnaszymposiadaniu.
Przykład:wyobraźmysobiesytuację(skrajnienieprawdopo-
dobną),wktórejokazałobysię,żekolibryniesąptakami,tylko
szczególnąodmianąowadówłudzącopodpewnymiwzględa-
miprzypominającąptaki.Wrezultacienaszepojęciekolibra
uległobyoczywiściezmianie,zbyciakolibremniewynikałoby
jużbowiemnictakiegojakbycieptakiem,byciekręgowcem,
byciezwierzęciemstałocieplnymitd.,wynikałbyzatoszereg
rzeczy
,którewcześniejzniegoniewynikały
.Zarazemjednakta
zmianawpojęciukolibranieoznaczałabypowstaniażadnego