Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jakoswoistąporażkęlessinga.wolfenbüttelutraciłwtymczasie
swojepolityczneznaczenienarzeczBrunszwiku,ażycieintelektu-
alneikulturalne,takożywionezaczasówksięciaaugusta,założy-
cielabiblioteki,straciłoswójkolorytizaczęłozamierać.lessing,
człowiektowarzyskiegodialoguiuznanyartystycznyiintelektualny
autorytet,miałspędzićnastępnychdziesięćlatżyciawprowincjo-
nalnymodosobnieniu,zatopośródznakomitychksiągipapierów.
zrodziłotopewneowoce,szczególnienagruncieteologicznejjego
działalności.
wewczesnymokresiepobytuwwolfenbüttelwydałlessingkil-
kapism,wktórychwidocznyjestpewienjegozwrotkuluterańskiej
ortodoksji(por.Bothe1972:35i38):LeibnizvondenewigenStra-
fen(Leibnizokarachwiecznych),DesAndreasWissowatiusEinwürfe
widerdieDreifaltigkeit(AndrzejaWiszowategozarzutyprzeciwko
Trójcy).Przedewszystkimwymienićzaśwtymkontekścienależy
obszernestudiumoBerengariuszuztours(BerengariusTuronensis:
oderAnkündigungeineswichtigenWerkesdesselben,wovoninderher-
zoglichenBibliothekzuWolfenbütteleinManuskriptbefindlich,wel-
chesbishervölligunerkanntgeblieben),wktórymlessingobszernie
przedstawiahistorięsporu,jakitoczyłsięwXI-wiecznymKościele
wokółuznanychwówczaszaheretyckieiwielokrotniepotępionych
poglądówBerengariuszanatematsposobu,wjakiwsakramencie
eucharystiiobecnesąprawdziweciałoikrewchrystusa9.
dyskusjaoistociesakramentuołtarzajestproblemem,októrym
lessingpisałjużwcześniejwDieGedankenüberdieHerrnhuter
(Rozważaniaohernhutach),wszakżewtonieironicznym,wyrażając
sweprzekonanieoirrelewancjiwiążącejsięznimdogmatykidla
prawdziwiechrześcijańskiegożyciaizpotępieniemmówiąconie-
możnościporozumieniawtejkwestiimiędzylutremazwinglim
9OdnośniedopoglądówBerengariuszanatematprzeistoczeniaihistoriispo-
rudogmatycznego,któregobyłstroną,zob.lessing1970-1979,t.VII:745-751.
zob.takżehasłoBerengarvonTourswReligioninGeschichteundGegenwart
1956-1965,t.I:1042-1044.
26
