Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tłumaczeniasformułowałJeanBaillounaprzykładzieGasztowtta,którybyłprzekonany,
żeosiągnął„pełnąodpowiedniość”tekstu,podczasgdytrzebawymagać„ścisłej
równoważności”,atęuniemożliwiaformawierszowana.„Satraductionestenvers:
premiergaged,infidélité”.Szukającfrancuskiegorymu,Gasztowttstawałsięofiarą
stereotypówwersyfikacyjnych,kliszstylistycznychiszkodliwychkonotacji.Oscylował
naprzykładmiędzyklasycyzmemRacine,a,gdyOrszula,ukazującasięwTrenieXIX,
przybierapostaćzjawywtragediiAthalie,idrobnomieszczańskimrealizmem,którego
piewcąbyłparnasistaCoppée,aleprzecieżnieautorTrenuXII.Trudnoznaleźć
bardziejnaoczneujęcieproblemuniżtecytaty(przytoczonewartykulebezodpowied-
nikówpolskich):
Natenczasmisięmatkawłaśnieukazała,
AnarękuOrszulęmojęwdzięcznąmiała.
Aussitôtdevantmoimamères,estmontrée
TenantentresesbrasmonUrsuleadorée.
ŻadenociecpodobnobarziejniemiłowałDziecięcia,
żadenbarziejnadmięnieżałował!
C,estquebienrarementonavuunejeunefille
Plusdignedel,amourd,unpèredefamille
29
.
NajcenniejszegowkładufrancuskiegowjubileuszdokonałJacquesLanglade
referatem,wciążoddającymprzysługi,jakwidaćzmonografiiJanuszaPelca,oelemen-
tachautobiograficznychwłacińskichelegiach
30
.AndréMaryniewielespóźniłsię
tomemswoichprzekładów,wktórymsączteryfraszki,czterypieśni,trzyteksty
zSobótki,początekMuzyiOdprawa
31
.Teprzekłady,jaksięzdaje,niebyłypokwitowa-
ne,choćprzewyższająwszystkiepoprzednieiwogóleistniejące.Langlademówi,żejest
to„prozalekkoarchaizowana”.Rzeczywiście,wtensposóbtłumaczwprowadzapewien
dystans,korzystnydlajegoprozy,francuskiegowarunku„ścisłejrównoważności”.Ze
względunato,cowidzieliśmydotąd,nieodrzeczybędziekilkacytat.Najpiękniejsze
wierszeMuzy,opoecieprzeznikogoniesłuchanym,takuMary,egowyglądają:
Cen,estpasmerveillequ,oncoureaprèsl,or,tandisquelepoète,privéd,auditeurs,chanteau
pieddelahaie,luttantaveclesgrillons,qui,danslaprairie,saluentlebrûlantétédeleurscris
assourdissants(s.12).
WierszeOdprawyostatkuParysapowinnybyćszczególnieinteresującym
sprawdzianemmetodytłumaczenia:
Onageusedemerauxailesblanches,filledumontIda,barquedehêtrequitransportasle
bergeraubeauvisage,l,enfantdePriam,parlescheminssalésjusqu,auxguéslimpidesde
29
J.Baillou,ConnaissancedeKochanowskienFrance,„RuchLiteracki”1930,nr5,s.134–135.
30
J.Langlade,LesÉlégiesdeKochanowskiconsidéréescommesourcebiographique,[w:]Pamiętnik
ZjazduNaukowegoim.JanaKochanowskiegowKrakowie8i9czerwca1930,Kraków1931,s.254nn.;
ibid.,s.204nn.,jegoprzemówienieKochanowskivuparunFrançais(przekładwantologiiM.Korolki,
Kochanowski.Zdziejówbadańirecepcjitwórczości,Warszawa1980,s.670n.).
31
J.Kochanowski,Choixdepoèmessuividu„Renvoidesambassadeursgrecs”,versionfrançaise
d,AndréMary,Paris1931.
10
