Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
pretacjadawnychtradycjiorazwynajdywanienowychsąprzytymtrak-
towanejakopraktykikomplementarne,związanezpamięciązbiorową.
Wpisująsięonewspołeczneprocesy-jakimisąnarodoweideologie,czę-
stokonkurencyjne,stanowiące„zbiórzdań,obrazówisymbolidotyczą-
cychnarodu”
,podlegającenieustannymzmianom,reprodukowaneprzez
jednostkioróżnymstatusiespołecznymiintelektualnejformacji-zło-
żoneztrzechmechanizmów:internalizacji,azatemprzyswojeniaprzez
jednostki,eksternalizacji,czylirozpowszechnienia,orazobiektywizacji,
czyliutrwaleniawtekstachczydziełachsztuki45.
Ostatnizmechanizmówbliskijestmonumentalizacjihistorii,októrej
piszeAssmannjakooestetycznymzagęszczeniuispotęgowaniuwydarze-
niawutrwalającesięwpamięciobrazy46.Zgodnieztezamibadaczki,któ-
rawnarodachwidziprzedewszystkimwłaśniewspólnotypamięci,obraz,
jakomediumopotencjalniedużejsileafektywnegooddziaływanianawi-
dza,stanowiważnyinstrumentkształtowaniapamięcizbiorowej,azatem
takżedyskursywnegokreowaniaireprodukowanianarodu.Kulturawizu-
alnawłączonazostajewdyskurswspólnototwórczymiędzyinnymijako
nośniketnohistorycznychnarracji,wpływającychnafunkcjonującewko-
lektywnejpamięcireprezentacjeprzeszłości,alerównieżwynikająceznich
współczesnehierarchieiprzyszłecele.
Etnohistoriatojednozkluczowychpojęćstosowanychprzezczołowego
reprezentantaetnosymbolizu,Smitha.Naukowiecprzeciwstawiająhistorii,
pojmowanejjakoprofesjonalne,zinstytucjonalizowanebadaniereliktów
przeszłości,idefiniujejakoselektywnewspomnieniakolejnychpokoleń
isposobyprzedstawianiaorazprzekazywaniasobieprzezgeneracjeopo-
wieścioprzeszłościwspólnoty.Etnohistoria-jakwywodziSmith-rzadko
stawiapytania,ajeślijużtoretoryczne.Składasięzmitów,którymnada-
nostatusoczywistychprawd,posadowionajestnamocnymfundamen-
cie,wykluczającymwariantywnośćodczytania,gwarantującymnarracyjną
spójnośćiprowadzidomoralnegocelu,jakimjestwyjaśnienieczłonkom
grupyjejnaturyiprzeznaczenia.Badaczzauważaponadtoregularnewystę-
powanieprzykładówrywalizującychmitologiiipamięcietnicznych,które
zdająsięujawniaćgłębokiepęknięciawkulturowymipolitycznymtworzy-
wietożsamościnarodowej,inspirująpowstawanieróżnychtypówideolo-
giiipolityki,jednakwspółzawodnictwotowdłuższejperspektywiemoże
wzmacniaćtożsamośćwspólnoty47.
25
45M.Łuczewski:Odwiecznynaród.PolakikatolikwŻmiącej.Toruń2012,s.63-91.
46A.Assmann:Erinnerungsräume…,s.80.
47A.D.Smith:ChosenPeoples…,s.169-170.
