Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Uczeniesię
(atakżeuzwierząt)zupełniepowszechnie.Prowadzidozmianwzachowaniujednostki,
zmianopartychnajejindywidualnymdoświadczeniu(Włodarski1992:35).
DlaJohnaA.Andersonauczeniesiętoproces:
przezktórynaskutekdoświadczeniazachodząwzględnietrwałezmianywpotencjale
zachowaniowym(Anderson1998:21).
NatomiastMyronDembotwierdzi,żeuczeniesiętoteżproces:
zaktóregopośrednictwemnastępujemodyfkowanieczyzmianazachowaniadzięki
doświadczeniulubćwiczeniu(Dembo1997:22).
Powyższedefnicjeodzwierciedlająbehawiorystycznerozumieniepo-
jęcia„uczeniesię”.Innąteoretycznąperspektywąformułowaniadefnicji
pojęciauczeniesięjestperspektywapoznawcza4.Poznawczeteorieucze-
niasię,koncentrującsięnarezultatachuczeniasię,podkreślająjegoefekty
wpostacizdobywanialubbudowaniawiedzy,jejorganizowaniaiwiązania
lubwydobywaniazpamięci(Dembo1997:22).
Egzemplifkacjąpodejściapoznawczegojeststanowiskodwóchame-
rykańskichpsychologówErnestaHilgardaiDonMarquisa.Zwracająoni
uwagę,uczeniesiępoleganietylkonazmianachwzachowaniu,ale
takżena„przyswajaniusobiewiadomości,umiejętności,nastawieńipo-
staw”(Hilgard,Marquis1968:525).Wramachpodejściapoznawczegosy-
tuująsiędwawyraziściewyróżnioneprzezKazimierzaSośnickiego(1959:
355–362)rodzajeuczeniasię:uczeniesięsztuczneiuczeniesięnaturalne.
Skrajnymrodzajemuczeniasiępoznawczegojestuczeniesięsztuczne,
czyliuczeniesięnapamięć,aefektemtakiegouczeniasięjestumieć
toznaczypotrabiegle,bezbłęduwyrecytowaćwyuczonetreści.Wtym
rozumieniuuczeniasięumiejętnośćsamodzielnegoodkrywanianowych
faktówizależnościoraztwórczośćzarezerwowanebyłyjedyniedlanauki
uniwersyteckiejiuczonych.Uczeniesięsztucznetouczenieodtwórcze,
zprzewagątreściintelektualnychnademocjonalnymiiwolicjonalnymi,to
przyswajaniesobiezasobówwiedzy,którązdobyliinni.Takiemuuczeniu
sięK.Sośnickiprzeciwstawiałuczeniesięnaturalne,któreteżmawalorpo-
znawczy.Początkiemmyśleniaouczeniusięnaturalnymbyłoodkrycie,że
uczeniesięjesttorowaniemnowychdrógwsystemienerwowymczłowieka,
dziękiczemuczłowieklepiejprzystosowujesiędootoczenialubprzystoso-
wujetootoczeniedowłasnychpotrzeb.Reakcjeczłowiekazmieniająsię
wzależnościodsytuacji,alesytuacjeniejedynymwarunkiemichzmia-
ny.Reakcjezależąteżodsprawnościdrógnerwowych,poktórychprze-
chodząimpulsywywołaneprzezsytuacje,jakieczłowiekmożenapotkać.
Skojarzeniesytuacjiireakcjiniejestraznazawszeustalone,alepodlega
4
Behawiorystycznąipoznawcząperspektywęanalizyprocesuuczeniasięprzyjmują
m.in.M.LedzińskaiE.Czerniawska(2011)wpodręcznikuakademickimPsychologianaucza-
nia.Ujęciepoznawcze,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa.