Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Rozdziałi.Rosyjskapowieśćsensacyjno-kryminalna…
byłautworempsychologicznym22,abohaterstwoopisywałabezrażącegosche-
matyzmuorazpatosu,copodkreślamiędzyinnymiLucjanSuchanek23.
Rozwijającasięrównoleglezpowieściąwojennąpowieśćprodukcyjna–
wiodącygatunekliteraturysocrealistycznej–równieżbazowałanaznanymod
dawna,choćbyzbajek,czarno-białympodzialepostaci.Zgodniezestwierdze-
niemWandySupy,naprzełomielat40.i50.prozaprodukcyjnastawałasięlite-
raturąmasową,przeznaczonądlaniezbytwysublimowanegoorazwybrednego
czytelnika
24
.Obowiązujewniejpodobnazasadawprzedstawieniupostacijak
wprzypadkuprozywojennej.PiotrFastpodkreślaanalogiczny,skontrastowany
podziałbohaterówpowieściprodukcyjnej:
Abywskazaćnegatywnośćbohaterazpunktuwidzeniaimmanentnejideologiipo-
wieściwyposażasięgowjednoznacznienegatywnecechymoralneczynaprzykład
odrażającywyglądzewnętrzny.Przeciwnikideologicznyjestwięcalboczłowiekiem
okrutnymibezkompromisowym,alboalkoholikiem,narkomanemitp.,bohaterpozy-
tywnynatomiastjestzazwyczajczłowiekiemskrzywdzonymprzezżycie,niesłusznie
napiętnowanym,dobrym,chętnieniosącympomocinnym,schludnymitp.25.
Wniezwyklerozpowszechnionychgatunkachpowieściopracy,skoncentro-
wanychnazawodowejdziałalnościczłowiekawobrębieokreślonegodoktryną
schematu26,głównymbohateremzostajerobotnik.AnnaGildnerpiszeościsłej
hierarchiipostaci,nfunkcjonalnym«rozstawieniu»bohaterów”27,dzielącichze
względunapełnionefunkcjeideoweiartystycznenapięćpodstawowychtypów:
komunistów,bezpartyjnychinżynierów,robotników,wrogów(dywersantówisa-
botażystów)orazkobiety(ilustrująceproblememancypacji).Jakogrupaszósta
występujądodatkowoartyści
28
.Wtypizacjibohaterówpowieściprodukcyjnej
22
PowieśćWokopachStaliningradustałasiętakżeprekursorskawśródprozyopisującej
nprawdęokopów”
.Psychologizmwopisachbohaterów–zwykłychnrobotnikówwojny”był
otylepełniejszy,żeNiekrasowposłużyłsięformąnarracjipierwszoosobowej,rezygnując
zdydaktyzmunarratoratrzecioosobowego.
23
Zob.L.Suchanek,Mur.OzapiskachWiktoraNiekrasowa,[w:]Emigracjaitamizdat.Szkice
owspółczesnejprozierosyjskiej,red.idem,Kraków1993,s.268.
24Zob.W.Supa,Aksjologiapracywrosyjskiejliteraturzeradzieckiej,[w:]Pracaiodpoczynek
wliteraturachsłowiańskich,red.E.Małek,Łódź2003,s.325.
25P
.Fast,Realizmsocjalistyczny…,s.187.
26
Zob.A.Gildner,Kupersonalizacji.Kilkauwagoewolucjimodelurosyjskiejradzieckiej
powieściopracy,[w:]Postaćwliteraturzerosyjskiej…,s.141.
27Eadem,Bohaterradzieckiejpowieściopracy(1929-1941),Wrocław–Kraków1985,s.17,
PraceKomisjiSłowianoznawstwa/PAN.Oddz.wKrakowie,nr44.
28
AnnaGildneranalizujeposzczególnetypywoddzielnychrozdziałachpowyższegoopra-
cowania.Jednocześniezaznacza,żewlatach30.bohaterowieciniezostalijeszczekatego-
ryczniezróżnicowaninaczarneibiałecharaktery.Natamtym,wczesnymetapierozwoju
powieściopracysposóbichprezentacjiposiadałjeszczepółtonyiwieloznaczności.Zob.
ibidem,s.102.
