Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MigracjewEuropieprzedprzemysłowej(1650-1750)
39
niądze,byprzeżyć.Mówiącogólnie,wEuropieuciekanoodopodatkowanialubwy-
jeżdżano,bysprostaćkoniecznościpłaceniapodatków.Niezwiązanywłasnościąpro-
letariatrolnyjeszczełatwiejprzenosiłsiępozamiejscezamieszkania.Ponadto,jak
wXVIiXVIIwieku,takiterazmłodziludziezewsiudawalisiękunowozasiedlanym
terenom.Ludnośćwiejskastawałasiębardziejmobilna.Jejtradycyjnezobowiązania
zastąpiłarentapieniężna,ajeślimiałaproblemyzjejopłaceniem,jeślikurczyłysię
gospodarstwa,ludzieruszaliwdrogę.PrzeciwnetendencjewystępowaływEuropie
wschodniej,gdziewprowadzonowtórnepoddaństwochłopów
7.
Opróczmigracjicyrkularnych(którenaniecodłuższyokreswyrywałyludzizewsi
dopracwmiastachlubwinnychregionach,alepopewnymczasiezakładalionipowrót
domiejscpochodzenia)częstebyływędrówkisezonowe.Choćsezonowezajęciamożna
byłoznajdowaćwmiastach,tojednakwiększośćpracwiązałasięzrolnictwem;powy-
konaniukilkumiesięcznejpracypowracano.
Pasterstwo
Zarównowcześniej,jakipóźniejdoszczególnegotypumobilnościskłaniałoludność
przedewszystkimpasterstwo
8.WędrówkitakieodbywałysięnawybrzeżachMorza
ŚródziemnegoiwEuropiepółnocnej.PrzepędzanozwierzętazeSzkocjidoAnglii,
zEuropyśrodkowej,zWołyniadoNiemieciNiderlandów.Pasterzewędrowalina
NizinieWęgierskiej.NaPółwyspieIberyjskiminniprzepędzaliliczącedo1000sztuk
stadamerynosównasezonowe–wiosenneiletnie–pastwiska(canadas);byłytowę-
drówkinadystansie250–750km.
OwczarzezrzeszeniwcechachlubstowarzyszeniuhandlowymzwanymMestastanowilipo-
tężnelobbynadworzekrólewskim.Przepędzanieowiecbyłoniskoopodatkowanenarogatkach
królewskich,wełnabyłacennymsurowcem,przynoszącdochodywpieniądzu
9.
7Hobsbawm,Kryzysgospodarki,…s.113.
8PrzykładamimigracjizodległejprzeszłościsłużyćmogądziejeMontaillou,langwedockiejwsi,
wXIIIw.,zamieszkanejgłównieprzezosiadłychrolników,aletakżedrwali,pasterzy.DziękiEmmanuelo-
wiLeRoyLadurieznamyichimionainazwiska.„WwioskachgórnejAriège,takichjakMontaillouczy
Ornolac,wszyscywpewnymsensiesąpasterzami”,piszetenautor.Pasterzami,czylimigrantami.Wę-
drownipasterzeto„wiejski,anieosiadłypółproletariat.Ichwędrówkitoczęśćpirenejskichmigracji.Piotr
MauryprzezcałeżyciewędrowałpomiędzyHiszpanią,FrancjąihrabstwemFoix”.Ponieważtakwielu
mężczyznzajmowałosiępasterstwem,niewykluczone,żewewsipozostawałyprzeważniesamotnekobiety
–E.LeRoyLadurie,Montaillou,wioskaheretyków1294–1324,przeł.E.D.Żółkiewska,Warszawa1988,
s.92–114in.,248in.,450.ZPradelles,innejgórskiejwioskiwXVIIiXVIIIw.młodzimężczyźniwyru-
szaliwniebezpiecznądrogęnanizinyśródziemnomorskie,dopracwwinnicach.Wracającdowsi,przyno-
silizawszeniecopieniędzy,którepozwalałynaspłatęnależnychpodatków,długów,dokupienieziemi,
zapewnieniedziewczętomposaguitp.WsezoniewędrówekwPradellespozostawalijedyniestarcy
ikobiety.Ruchliwośćprzestrzenna,migracjetozatemwśredniowiecznejinowożytnejEuropiezjawiska
częste.Wiejskiespołecznościniebyłyzamknięteaninieruchome:„Społecznośćwiejskabezustanniesię
odnawiaładziękinapływowiludzizokolic”–robotnicyrolniwynajmowanibylidopracynafarmach,
zawieranozwiązkimałżeńskie–Moch,MovingEuropeans…,s.1–2.
9Cameron,Historiagospodarczaświata…,s.124–126(cyt.s.125,mapas.126);Hoerder,Culturesin
Contact…,s.281–283;T.Miłkowski,P.Machcewicz,HistoriaHiszpanii,Wrocław–Warszawa–Kraków
1998,s.11–122,185;F.Braudel,F.Coarelli,M.Aymard,MorzeŚródziemne.Regionijegodzieje,przeł.
M.Boduszyńska-Borowikowa,Gdańsk1982,s.24–25;F.Braudel,MorzeŚródziemneiświatśródziemno-
morskiwepoceFilipaII,przeł.T.Mrówczyński,M.Ochab,t.1,Gdańsk1976,s.94–112.
