Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zachódicałareszta.MaxWeberoislamie
29
jakJoachimRadkau,wąteknosobisty”bądźntożsamościowy”widoczny
wprzejściuodfascynacjikalwińskąascetycznąreligijnościąanalizowaną
wEtyceprotestanckiejdorówniegłębokiejfascynacjireligijnościązbawie-
nia,októrejmowajestwsławnejZwischenbetrachtung,dygresjinatemat
nstopniikierunkówreligijnegoodrzuceniaświata”,umieszczonejwDzie-
łachzebranychzsocjologiireligiipomiędzyrozprawąoreligiachchińskich
aczęściąpoświęconąhinduizmowiibuddyzmowi.RozwójWeberowskiej
socjologiireligii,wskazujewtymkontekścieRadkau,rozpadasięnadwie
fazy,rozdzielonedługoletniądepresjąWebera,azmianaakcentówmiędzy
ascetyzmemabardziejnmistyczną”religiązbawienia,którątozmianęwidać
wewspomnianejdygresji,wynikaniezjakiejśimmanentnejlogikiteorii,
leczraczejzosobistychperypetiiautora14.Ostatnielementopisywanegotu
konstruktustanowiprzeprowadzonawGospodarceispołeczeństwieanali-
zaposzczególnychwymiarówżyciaspołecznego:wielowymiarowymodel
procesówracjonalizacjikształtującychracjonalnośćzachodniązostajetu
porazkolejnyrozwiniętypoprzezzastosowaniegodoprawa,panowania,
stosunkówgospodarczychczyrozwojumiast;ponownieteżzostajeprzepro-
wadzonaanalizaracjonalizującychsięformreligijności.
Istotnejestto,żewszystkieomawianeelementyiwprowadzaneprzeznie
wymiary-typologiczny,historyczny,ewolucyjnyczyteologiczny(logikiidei
religijnych)-mającharakterrównorzędnyinawzajemsięuzupełniają.Nie
jestzatemtak,żeWebernajpierwkonstruujewizjęewolucjiracjonalności,
bypotemnzilustrować”jąhistorycznymrozwojempurytanizmu;podobnie
socjologiapanowaniaczyprawaniestanowijedyniekolejnejilustracjicze-
goś,cozostałojużwpełniskonceptualizowanenapoziomiereligii.
Określiwszywtensposóbzgrubszaosnowęintelektualnegoprojektu
Webera,odpowiedzieliśmyzarazempoczęścinadrugiespośródpostawio-
nychwyżejpytań:oznaczeniesocjologiireligiiniezachodnichwtympro-
jekcie.Socjologiatawprowadzadoniegozarazemwymiarewolucyjny-
rozwojuracjonalnościjakocechyideireligijnychiformreligijności-jak
iwymiarporównawczyczyteżntypologiczny”.Tedwawymiaryzdająsię
zresztąwchodzićzsobąwkonflikt,gdyWeberzjednejstronybudujemeta-
narracjęoracjonalizacjiwierzeńreligijnych,która,przynajmniejnapierwszy
rzutoka,wydajesiębyćpewnąpostaciąpost-oświeceniowejnarracjipostę-
pukunowoczesności,zdrugiejzaśzauważa,żeomawianeprzezeńreligie
14
Por.J.Radkau,MaxWeber
.ABiography,Verso,London2011,zwł.cz.III,s.343inast.
