Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Analogiczniedotrzechelementówtworzącychczłowieka:ciała,
duszyiducha,wyróżniłOrygenestrzysensyPismaśw.Ichrozu-
mieniezależyodpoziomużyciaduchowegoczytelnika.DCzłowiek
cielesny”postrzegatylkosensdosłowny–itomuwystarcza.
ZadowalasięDciałemPismaśw.”,stanowiącymjedynieokrycie
lubzasłonęsensuduchowego.Drugisens,tzw.moralnylubale-
goryczny,dostępnyjestDczłowiekowipsychicznemu”,któryżyje
czymświęcejniżpragnieniacielesne.Jednaktenpoziomsensu
najmniejinteresowałOrygenesa,atakżeSłowackiego.Dopierosens
trzeci,duchowy,odnoszącywszystkodosprawprzyszłych,Dspraw
niebieskich”,dostępnytylkodziękinatchnieniuBożemudlatych,
którzysądoskonali–dopierotenstanowiłcelmistycznejlektury.
InterpretującposągSaturna,Słowackitakżewyróżniatrzyspo-
sobyjegorozumienia:DPomnijnato,żeokołoposągówprawdy
–przechodziłynierazcałenarody–iobsypywałymogiłamipostu-
menta,naktórychzaklętystałkształtiliteralnąmaskąbroniłsię
przedroztajemniczeniemniegotowych.OtoweźposągSaturna…
Najniższyduchemczłowiekwidziwnimbezserdeczneojca
straszydło,którywłasnedzieciskamieniałepołyka…wnętrze
swojenapełniłkamieniami,anieczuje,zębemnagranitowych
członeczkachzazgrzytał,aniewzdrygnąłsię…ajakżegodny
litościbarbarzyńskinaród,którytakiegrzeszneprzeciwkonaturze
straszydłowkościeleswoimpostawił!Takisądjestdziśbarba-
rzyńcaczłowieka.
Leczfilozofuśmiechasię…irzecze:Jesttoalegoriaimorał
wpostaciposągu,wkościelestojący…jesttoCzas,którynareszcie
itenkościółzkolumnamiiblachamizłotemi,izcałągromadą
dzieciposągówpołknieistrawi…
Ajaćpowiadampozdjęciutrzeciejzasłony,żejesttowyobra-
żenieducha,którypopracywiekowej–formyzsiebieurodzone
imateriącałąwchłonie–przeanieli–izniącałąwejdziedo
niebios…atojestzgodne,jakwidzisz,zewangelicznymkości
zmartwychwstaniem,chociażwyraźniepowstającychzgrobowca
trupównieznaczy”(XIV,233–234).
Znaczenieliteralnewyrażabarbarzyńskieokrucieństwo,Dohydę
politeizmu”,budzącegrozęistrachwoczachwierzących.Ci,
którzyzatrzymująsięnatejformieioddającześćstraszydłu,są
godnilitości.
~16~
