Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Znaczeniefilozoficzne(alegoryczne)związanejestzmelancho-
lijnązadumąnadczasemiprzemijaniem,aleodkrywcówtego
sensuniedarzySłowackisympatią,gdyżsąpyszniizarozumiali.
Znaczenietrzecie,duchowe,wyrażaradosnąDmyślostateczną
oprzeanieleniumaterii”,ozmartwychwstaniuiDtakrozumiany
Saturnuswchodziznówtryumfalniedowiarludzkichkościoła
imiędzyludemprawdBożychznatchnieniaurodzonych…adługo
niezrozumianych…otrzymujenanowoprawoobywatelstwa[…]
PozwoliłbymspokojniestaćaniołowitwojemupodkrzyżemChry-
stusa”(XIV,379).Dziękiodkryciusensuduchowegodokonujesię
chrystianizacjamitu.
Najciekawsza,azarazemnajdziwniejszawydajesięwersjazDia-
logujednolitego:DLeczgdybymjacięprzekonał,żemateriawszelka
jestdzieckiemduchaiprzezduchaojcaswegomabyćnakońcu
wiekówpożartą–gdybymcidowiódł,żecelemnaszymjestpożar-
cietodzieckanaszego–przetrawieniegłazuiczasuwewnętrz-
nościachnaszych…słowem,gdybymciwykrzesałchrzecijaństwo
wpostacimarmurowegoanioła;zSaturnemwustach…jużnapół
pożartym…adzieciswekamienneciąglepożerającym…Miałbyś
jakiśzarzutprzeciwkotakiemuposągowi”(XIV,377).Materiawe
wnętrznościachduchatoobrazprzypominającybiblijnąfigurę
śmierciizmartwychwstania,amianowicieJonaszapołkniętego
przezwieloryba.JednakżeSaturnpołykającywłasnedzieci,czyli
duchpożerającymaterię,tofigurazmartwychwstaniaciałbardzo
specyficzniepojęta.Pożeranietorozdrabnianiegłazunadrobiny,
rozmiękczaniematerii,atrawienietojakbyalchemiczneopus
magnum,którekończysięprzemienieniemtwardegokamienia
wmaterięsubtelną,świetlistą,anielską.WnętrznościSaturna
przypominająpieclubkociołalchemika,wktórymdokonujesię
transmutacjiMateriiwZłoto.Procestenpoleganapoddaniujej
torturom,rozczłonkowaniuiśmierci,czylinapowrociedopierwot-
negochaosu,bezkształtu,zktóregodopierowwynikunastępnych
operacjimożnaotrzymaćmateriędoskonałą–symbolnieśmiertel-
ności.ZresztąSaturnbyłwłaśniepatronemalchemików.BógCzasu
patronowałpróbompokonaniaczasu,próbomstworzeniaeliksiru
nieśmiertelności,kamieniafilozoficznego6.
6Por.M.Eliade:Kowaleialchemicy.Przeł.A.Leder.Warszawa1993.
2:Mistyczny…
~17~
