Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mogądokilkustrukturprzezniąwchłoniętych.Ichśladamisączę-
stoniesamemity,aleobrzędy.Jednaktam,gdziebyłobrzęd,był
zawszejakiśmit.Obazjawiskaporządkowałyżycieludzkie.Stąd
też,zesprawniejszegoniżdotądrozpoznaniarytuałów,płyniena-
dzieja,żeomitologiiSłowiandasięniemałopowiedzieć.
Znajomośćsłowiańskiejtradycjireligijnejwdobiestarożytnej
iwiekachśrednichpozostaniepełnaluk.Wypływatozcharakteru
źródełpisanychiarcheologicznych,skądwypadanamjączerpać.
Krytyka-ihiperkrytyka-uprawianaprzezbadaczywwiekuXIX
iXXujawniłatobezlitośnie.Wynikiemichdziełistudiów,prze-
ważnienadalużytecznych,jestobrazmitologiisłowiańskiej,który
przyrównaćbymożnadogęstejpuszczy.Przeciskająsięprzeznią
iwychodząnaświatłonielicznewielkiebóstwa,mniejczylepiej
czytelnewtekstachźródłowych,którejepoświadczająrzadkodla
wszystkich,częściejdlaniektórychludówsłowiańskich.Oboktych
bóstwnaczelnychzajmującychsięświatemispołeczeństwemkrążą
istoty,którychobszaremdziałaniasązagrody,pola,wodyilasy.
Zchwilągdyprzychodzidozestawieniaowychbogówidemonów
wjakieścorpuswyobrażeńreligijnych,pojawiająsiętrudnościna
pierwszyrzutokaniedopokonania.Wobrazie,jakizawdzięcza-
myhistorykom,filologomiarcheologom,którzydzieląsięodpo-
wiedzialnościązawykładreligiisłowiańskiejprawieodpoczątku
krytycznejpracynadnią,mamyprzedsobązbiórpoglądówtylko
fragmentarycznych,spostrzeżeńróżnejwagiisłuszności,rozpro-
szonych,nierzadkosprzecznych.Wywódetymologicznynazwy
wybranegobóstwaistądprowadzonainterpretacjajegofunkcjiczę-
stopozostająodosobnioneodinnychzabiegówpoznawczych,które
należałobyprzeprowadzićnatymsamymmaterialeźródłowym.
Porządkowanieidopełnianieobrazusłowiańskiegosacrumwy-
dajesięmimowszelkichtrudnościmożliwe,czegoświadectwemsą
syntezyogłaszanewostatnichdziesięcioleciach.Częśćznichtoar-
tykułyprzeglądowe,główniezcelemencyklopedycznym,opartena
wróżnymstopniuopanowanejliteraturzenaukowej8.Częśćznich
8A.Gieysztor,Mythologieslave,w:Mythologiedespeupleslointainsoubar-
bares,Paris1963,s.82-147;tenże,TheSlavicPantheonandNewComparative
Mythology,nQuestionesMediiAevi”,1,1976,s.7-35;tenże,MitologiaSłowian,
Warszawa1982.
26
