Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ocenęmoralną(Radzik1997:80).Członkostwownarodziemacharakterprzy-
pisany,tj.niejestkwestiąwyboru,alewynikazfaktuurodzenia(Ossowski1984:
64;Paleczny2001:107).Członkowienarodunieopierająswegozachowaniatyl-
konapielęgnacjiwłasnychwzorówkulturowych,alenaświadomymdążeniudo
uczestnictwairozwojujegozasobówkultury(Turowski2000:148).Wkontekście
owegospołecznegowspółdziałaniajednostekigruputrzymujesię,żenaródmusi
być-przynajmniejwpewnymstopniu-zbiorowościąspołeczniezorganizowaną
(Znaniecki1990:34).Przypisujemusięwiększeniżwgrupachetnicznychzróżni-
cowanie,heterogenicznośćkulturową,istnieniewjegoramachodrębnościreligij-
nych,ideologicznych,etnicznychczyregionalnych(Turowski2000:148).
Wnowszejliteraturzesocjologicznejspotkaćmożnatakżeinneujęciaetnicz-
ności,któreodbiegająoddychotomicznegopostrzeganiarelacjigrupyetnicznej
inarodu.Pojęciegrupyetnicznejrozumianejestnatrzysposoby:1)wścisłymzna-
czeniu-noznaczapopulacjęmającąnazwęwłasną,ściślepowiązanązpewnymte-
rytorium,mającymdlaniejznaczeniepraktyczneisymboliczno-magiczne,której
uczestnicypołączenisątypemwięzisąsiedzkichirodzinnych.Jesttogrupaodość
jednolitejimałozmiennejkulturzefolklorystycznej”(Budyta-Budzyńska2010:
57),np.Tatarzy,Łemkowie,KaraimiiRomowie;2)wznaczeniuszerokim-to
wielkazbiorowośćludzkaowspólnympochodzeniu.Jestpojęciemnadrzędnym
wstosunkudonarodu,narodowościczyplemienia.nNaród,narodowośćiplemię
sątrzematypamigrupetnicznychróżniącymisięwielkością,rodzajemwięzispo-
łecznych,kulturąipoziomemsamoidentyfikacji”(ibidem);3)grupaetnicznaro-
zumianacząstkowo-tomniejszośćnarodowalubspołecznośćetników(imigran-
tów),będącaczęściąspołeczeństwadominującego,częściowozasymilowana,której
kulturajesthybrydąkulturywłasnejidominującej,żyjezreguływrozproszeniu.
Wliteraturzesocjologicznejobokgrupyetnicznejwystępujerównieżpoję-
ciegrupyetnograficznej,zwanejteżregionalną.Charakteryzujesięonaświado-
mościąswejodrębności,posiadaniemwłasnegodialektu,elementówodrębnej
historiiikultury,atakżesilnejwięzizwłasnymterytorium.Grupataniear-
tykułujedążeńdoposiadaniawłasnegopaństwa,choćmożecechowaćjąsilny
antagonizmwobecpaństwaigrupydominującej.Pielęgnującwłasną,regionalną
odrębnośćkulturową,grupatajestjednocześnieelementemkulturywiększo-
ściowej.Powodempoczuciaodrębnościmożebyćzróżnicowanawstosunkudo
grupywiększościowejprzynależnośćreligijna,państwowa,odrębnośćjęzykowa
lubizolacjageograficzna-np.Kaszubi,Ślązacy(ibidem).
JeszczejedenprzykładtypologiigrupetnicznychautorstwaTomasaHyl-
landaEriksena.Wyróżniaonmiejskiemniejszościetniczne,ludytubylcze,pro-
tonarodyigrupyetnicznewnspołeczeństwachpluralistycznych”
.Dopierwszej
kategoriizaliczaproblematykęmigrantów,rasowości,zmianykulturowe,rela-
cjemniejszościzespołeczeństwemwiększościowymiichinteresypolityczne.
Ludytubylcze(miejscowe)rozumianesąjakospołecznośćpierwotnazamiesz-
kiwanegoterytorium,pozbawionaznaczeniapolitycznegoiczęściowozintegro-
wanazwiększością.Protonarody-togrupyspołeczne,pretendującedomiana
narodu,posiadającewłasnychideologówiliderówpolitycznych,agitującychna
17
