Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wświadomościnajpierwelit,późnejwiększościjegoczłonków,druginatomiast
byłutworzonynodgóry”poprzeznarzucenieideipaństwowej(ibidem:21),był
swoistymwynalazkiemninżynieriispołecznej”(ibidem:17).
NarodyEuropyWschodniej(ethnos)kształtowałysięnaskutekdezintegracji
irozpaduwcześniejszychmocarstw,wwarunkachciągłejpolitycznejinarodowej
konfrontacji,coprzyczyniłosiędowykształceniawczłonkachtychnarodówroz-
winiętejświadomościhistorycznej,określonychpostawnarodowychitendencji
dopodkreślaniarolihistorycznychwydarzeńnarodowych(klęskizwycięstw)
wichaktualnympaństwowymbycie.WkrajachEuropyWschodniejwspólnoty
narodowezwiodącyminaczeleelitamistawiałyideę,interesspołecznyponad
doraźnymikorzyściamijednostek.WEuropieZachodniejnatomiastnarody(de-
mos)powstawałynaskutekwewnętrznejintegracjiwspólnotpaństwowych.Stan
trzeci,któryzupływemczasuprzeobraziłsięwklasęśrednią,zyskałmianospo-
łeczeństwaobywatelskiego.Różniłosięonoodśrodkowoeuropejskichelittym,
żestawiałoswepartykularneinteresy(wznaczeniudóbrmaterialnych)ponad
narodoweidee.Społeczeństwoobywatelskiegwarantowałojednostkomrealiza-
cjęichcelów,wyposażałowszerokizakresprawistniejącychwramachbudo-
wanegoładuprawnego,politycznegoigospodarczego.Poroku1989nzachodni
modelnarodu”przenoszonyjestnakrajeEuropyŚrodkowo-Wschodniej,któ-
repodoświadczeniachkomunizmuifaszyzmuwtejczęściEuropyskłonnesą
dorezygnacjizprymatunadrzędnych,ogólnonarodowychideinadinteresami
iprawamijednostek(Radzik1997:90-91).Wliteraturzesocjologicznejmożna
sięspotkaćzestanowiskiem,żeżadenzprzedstawionychmodelinaroduniewy-
stępujewczystejpostaci:nczystopolitycznakoncepcjanarodujestniedoutrzy-
mania,taksamojakkoncepcjaczystokulturowa.RacjęmaErnestGellnerutrzy-
mując,iżnaródtozawszemariażkulturyipolityki,nacjonalizmzaśtodążenie,
bypodziałykulturoweipolitycznepokrywałysięzesobą”(Szacki1997:23).
1.4.Antropologiczneisocjologicznepodstawykulturowejkoncepcji
narodu
Przejdęnastępniedobardziejszczegółowegoomówieniadrugiejzprzedstawio-
nychhistorycznychkoncepcjinarodu-narodukulturowego(ethnos,Kulturna-
tion),jakożekoncepcjatajestprzyjętąprzezemnieperspektywąbadawczą.Wso-
cjologiipolskiejpodwalinytejperspektywybadańnadnarodemzałożyli:Florian
Znaniecki,StanisławOssowski,JózefChałasińskiiAntoninaKłoskowska.
Kulturowakoncepcjanaroduopierasięnaprzeświadczeniuozakorzenionej
wodległejprzeszłościkulturowejodrębnościnarodu.Zgodniezjejzałożeniami
właśniekulturanarodowa,aniedziałaniepaństwa,jestgłównymczynnikiem
integracjinarodowej.
PodstawętejkoncepcjidałantropologBronisławMalinowski,dokonując
wswychrozważaniachrozróżnieniamiędzyplemieniem-narodemiplemie-
niem-państwem.Pisał:
21
