Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tradycyjnekulturywiejskieimałomiasteczkowe,nieautonomicznychzbiorowo-
ści,żyjącychnaperyferiachzorganizowanychpaństw.Kulturypiśmiennenato-
miastdzielinareligijne,tj.opartenatreściksiągświętych,oraznarodowe,
opartenapiśmiennictwieświeckim.Kulturynarodowenieposiadająuznanego
kanonupismświeckich,jednakwspólnąichcechąjestuznaniejęzykaliterackie-
gozagłównyelementkulturynarodowej.Wskładpiśmiennictwanarodowego
wchodząwszelkieoryginalne,uznanedziełapowstałewjęzykunarodowym,do
którychzaliczasięlegendy,beletrystykę,teorieprawneifilozoficzne,dziełaza-
liczanedonaukspołecznych,politycznych,historycznych,ekonomii,etnologii,
teoriisztuki,muzykologii,naukprzyrodniczychitp.(ibidem).
Powyjaśnieniutreściizakresupojęciakultura,bardziejprzejrzystymstanie
sięrozumienieprzezZnanieckiegofunkcjikulturynarodowej:
Wspólnakulturanarodowa,podobniejakwspólnakulturareligijna,jestpodstawąso-
lidarnościspołecznejjednoczącejludzi,którzyjązachowują,imożestaćsięistotnym
źródłemkonfliktówzczłonkamiinnychkulturnarodowych.Solidarnośćtaniejesttylko
sprawąsubiektywnejpsychologiimas,wspólnychuczućiwolizbiorowej,jestonabowiem
manifestowanaobiektywniewskutecznejdziałalnościzbiorowej(Znaniecki1990:33)9.
KoniecznośćwspółdziałaniaprzedstawicielinarodudoprowadziłaZnaniec-
kiegodowniosku,żenkażdazbiorowość,którapodzielawspólnąkulturęnaro-
dową,musitakżebyć-przynajmniejpewnymstopniu-społeczniezorganizo-
wana”(ibidem:34).
Organizowaniespołeczeństwawyłanianatomiastpotrzebęprzywództwa.
Wkulturowymujęciunaroduprzywództwotakieprzypisujesięelitomintelektu-
alnym,będącymwstaniepropagowaćtreścinarodowemniejwykształconymma-
somspołecznym(ibidem:122;Turowski2000:153-154;Radzik1997:82).Treści
terozpowszechnianebyłyzapomocądwóchmetod:propagandynarodowejoraz
kształcenia.Propagandanarodowabyłałatwiejszymniżedukacjainstrumentem
rozpowszechnianiatreścinarodowych,ponieważmogłabyćuprawianazapo-
mocąprzekazuustnegoidocieraćdonieumiejącychczytaćmasspołecznych.
Opierałasięonam.in.naszerzeniukultubohaterównarodowych,którymiał
spełniaćfunkcjeintegracyjnegrupy.Bohateramiogłaszanozarównopostacile-
gendarne,znanezopowieścilubpoezjiludowych,osobyreligijne-świętych,lub
osobyświeckie-wielkichkrólówlubdzielnychwojowników.Napóźniejszym
etapierozwojukulturynarodowejpojawiłsięnowytypbohatera-genialnego
twórcy(poety,malarzaitp.)(Znaniecki1990:124-125).Kolejnymważnymele-
mentempropagandynarodowejbyłoszerzenieprzekonaniaonwspólnociekrwi”
,
czylijednościrasowejiwspólnejetnogenezie.Silneoddziaływanieemocjonalne
9WodniesieniudokulturowegoźródłakonfliktówAntoninaKłoskowskazauważa,że
rzecztawydajesiębardziejskomplikowana.Istniejąrelacjemiędzykulturowe,wktórychna-
stępujedyfuzjawartościdwóchkulturnarodowychprzyjednoczesnejwrogościobunarodów
(kulturapolskaiukraińska).Międzykulturowerelacjezależą,jejzdaniem,odwzajemnegosto-
sunkudosiebiezbiorowości,przedstawicieliodmiennychkulturnarodowych(Kłoskowska
1996:28).
24
