Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Prawożywnościowe
Celeprawamogąbyćujmowanenaróżnympoziomieogólności,tj.jako
celecałegosystemuprawa,celegałęziprawa,celeaktuprawnegolubin-
stytucjiprawnejorazcelekonkretnejnormyprawnej123.Celesystemupra-
wa,częścisystemu(gałęzi,aktuprawnego,grupynorm)orazposzczegól-
nychnorm(ratiolegis)różniąsięodsiebiezarównoogólnościąsformuło-
wań,jakiporządkiemhierarchicznym.Celposzczególnejnormymusibyć
podporządkowanycelowiczęścisystemu(dziedzinyprawa),atencelowi
całegosystemuprawa124.Określeniecelulubcelówregulacjiprawnej
wpraktycejestczęstotrudniejszeniżokreślenieceluwyizolowanejnormy
prawnej,zwłaszczagdyuwzględnisięrelacjezachodzącemiędzycelami
poszczególnychregulacjiprawnych125.
Celprawamożebyćrozpatrywanyzpunktuwidzeniaopisowego(jakie
celemanorma),jakteżnormatywnego(jakiecelepowinnamiećnorma)126.
Opisowaanalizacelównormprawnychnasuwapewnetrudności.Ko-
niecznejestbowiemdokonywanierekonstrukcjiceluztreściprzyjętejre-
gulacji127.Ustalenieceluprawodawcyniepolegaprzytymnaustaleniu
tego,codefactoustawodawcamiałnamyśli,uchwalającustawę,aleraczej
naprzypisaniuustawodawcyceluprzezodwołaniesiędoobowiązujących
regułrządzącychprocesemprawotwórczymorazdoprzyjętychwdanej
kulturzeprawnejregułwykładni128.Źródłemidentyfikacjiceluaktupraw-
negopozostajesamaktprawnyorazniekiedykomponentypozajęzykowe
(np.wolahistorycznegoustawodawcy,wartościmoralnerespektowane
przezdanespołeczeństwo)129.Celaktuprawnegojestzatemustalanyex
post,bezkoniecznościuwzględnieniawiedzyoszczegółachprocesulegi-
slacyjnego,tobowiemsamobrzmienieprzepisówpozwalanazrekon-
swoistejfikcji.Wyjaśnienie,żeprawodawcamiałokreślonycelopartejestnapodwójnieidealizu-
jącymzałożeniu,tj.żeprawodawcajestosobąitopostępującąracjonalnie.
123
Zob.J.Wróblewski,Zagadnieniateoriiwykładni...,s.355;A.Borowicz,Argumentacjaopartana
odwołaniusiędoracjinormyprawnej,PiP2009,z.3,s.49.
124
Zob.J.Wróblewski,Zagadnieniateoriiwykładni...,s.356.
125
Zob.Z.Kmieciak,Skutecznośćregulacjiadministracyjnoprawnej,Łódź1994,s.15–19;zaoW.Ja-
kimowicz,Wykładniawprawie...,s.156.
126
Zob.J.Wróblewski,Zagadnieniateoriiwykładni...,s.356.
127
Zob.Z.Ziembiński,Opojmowaniucelu,zadania...,s.23.
128
Zob.T.Gizbert-Studnicki,A.Dyrda,TeoriawykładnicelowościowejMarkaSmolaka,PiP2012,
z.12,s.41.
129
Zob.M.Smolak,Wykładniacelowościowazperspektywy...,s.28.Autortenwoparciuokryte-
riumźródłaidentyfikacjiceludokonujepodziałucelównao1)heteronomiczne–identyfikowane
ztekstuaktuprawnegooraz2)autonomiczne–identyfikowanezmocykryteriówpozatekstowych.
54
