Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
RozdziałI
danegokontekstuobrazświata(np.piękno,cierpienie,miłość).Takwięcswojąprze-
strzeniądziełosztukizastępujeczęśćobrazowanegofragmentużycia,pozostając
jednocześnieprzedmiotemuniwersalnym;możnajetraktowaćjakowyodrębnioną
wpewiensposóbprzestrzeń,którawswejskończonościobrazujenieskończonybyt,
zewnętrznywstosunkudosamegodziełasztukiświat,przyczymskończonośćdzie-
łastoiwopozycjidonieskończeniebogategoświata1.
101010Percepcjajakosposóbpoznaniadziełasztuki
Neuroestetykajestjednąznowopowstałychdyscyplin,celemktórejjestnauko-
wewyjaśnieniezjawiskskładającychsięnapercepcjęipoznaniedziełasztuki.Jest
onaprzedsięwzięcieminterdyscyplinarnymiuczestnicząwnimprzedstawicieleróż-
nychdyscyplinbadawczych(psychologia,fizjologia,neurobiologia,filozofia,psy-
chologia,historiasztuki).Terminnneuroestetyka”naokreślenienowychbadańnad
sztukązaproponowałneurobiologSemirZeki(1999)zajmującysiębadaniamieks-
perymentalnymitakzwanegonmózguwzrokowego”
,czyliobszarówwkorzemó-
zgowejodpowiedzialnychzawidzenie.Badaczeposzukiwaliodpowiedzinapytania
m.in.:Jakieprawarządząodbioremsztuki,szczególniepercepcjądziełasztuki?Czy
sątotesameprawa,którekierująpercepcjąjakotaką?Czymjestijakdziałatak
zwanynumysłestetyczny”?Czyanalizaodbiorudziełasztukijestpomocnawzro-
zumieniumechanizmówpercepcji?Czymnaprzykładróżnisięprzeżyciedzieła
muzycznegoodprzeżyciadziełamalarskiego,czymróżnisiępercepcjaobrazuku-
bistycznegoiimpresjonistycznego?Czymsąemocjetowarzysząceodbiorowidzie-
łasztuki?Czymnaprzykładróżniąsięemocjeartystyczneodemocjiprzeżywanych
nacodzień?Wrezultaciebadaństwierdzono,iżartyściposiadająukrytąwiedzęna
tematzasadneurofizjologiipercepcjiiemocji,zktórejzazwyczajnieświadomieko-
rzystająpodczastworzeniadziełsztuki.Takwięcwtymsensiekażdyzartystówpo-
trafiuruchomićzespółprocesówneurofizjologicznychwmózguodbiorcyizwiązane
ztymiprocesamidoznania:zachwytuestetycznego,uniesienia,poczuciapięknaitd.
Jednymsłowem,artystatoswegorodzajunnieświadomyneurobiolog”
,adziełosztu-
kitonsuperbodziec”
,pobudzającyokreślonemodułyfunkcjonalnewmózguwidza.
owazależnośćistniejejedyniewówczas,gdymamydoczynieniazdziełemsztuki.
Takwięcdziełosztukijawisięjakobodziecszczególny,azadaniemdziełasztukijest
wyróżniaćsięzotoczenia,przyciągnąćizaabsorbowaćuwagęodbiorcy,poruszyćgo
emocjonalnieiwywołaćprzepływmyślizwiązanychtematyczniezdziełem.Jakie
więcprocesywumyśleodbiorcydziełosztukimusizainicjować,abyjegopercepcja
różniłasięodpercepcjizwykłegoprzedmiotu?
1
M.ostrowicki,Ideakoncepcyjnejteoriidziełsztuki,nKwartalnikFilozoficzny”
,t.XXVIII,
z.2/2000.