Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
społeczeństw44,Hobsbawmakcentujerozbieżnościperspektyw
klasowychiokreślanarodyjako
łzjawiskadwoistejnatury,konstruowanewsposóbzasadniczo
odgórny,którychwszakżeniesposóbzrozumiećbezanalizyoddol-
nej-opartejnaoczekiwaniach,nadziejach,potrzebach,dążeniach
iinteresachzwykłychludzi,któreniekonieczniemającharakterna-
rodowy,czytymbardziejnacjonalistyczny.Jeżelimiałbymjakiś
istotnyzarzutwobecdziełaGellnera,towłaśnieten,żepreferowa-
naprzezeńodgórnaperspektywamodernizacjiutrudniazwrócenie
należytejuwaginawidokzdołu[...]to,jakpostrzegająnaródnie
rządyorazrzecznicyidziałaczeruchównacjonalistycznych(czyteż
nienacjonalistycznych),alezwykliludzie,będącyprzedmiotemich
działańiadresatamipropagandy45.
Hobsbawmzwracauwagę,żedostępneźródłahistorycznesą
wprzytłaczającejwiększościdziełemelitidośćjednostronnie
reprezentująnperspektywęodgórną”-dążyjednakdowskazania
pewnejsferyponadlokalnych,azarazemnoddolnych”formzbio-
rowejtożsamości.Określajejakonprotonacjonalizmludowy”
[popularproto-nationalism],iobejmujetympojęciemróżno-
rodnezespołyczynników,takichjakwięźetniczna,religijnalub
polityczna,konstytuującychrodzajprotonarodowejnwspólno-
tywyobrażonej”.Jednakwspólnotytegorodzaju(dodajmy,że
pojęcienprotonacjonalizmu”Hobsbawmtraktujedostatecznie
szeroko,byobjąćnimtożsamośćKurdów,Somalijczyków,Ży-
dówsprzednarodzinsyjonizmu,jakrównieżKozaków,górali
szkockichinnarodówszlacheckich”wrodzajuwęgierskiego
ipolskiego)mającharakterprzednowoczesnyiniesposóbprzy-
pisywaćimnacjonalizmuwewłaściwymtegosłowaznaczeniu
-aprzykładUSAiAustraliiwskazuje,żeniesąnawetkoniecz-
44nEgalitarna,zorientowananapracęikarierępowierzchniaspołeczeń-
stwaindustrialnegojestdlańrówniecharakterystyczna,copełnanierówno-
ścigłębia.Życietoczysięnaogółpowierzchownie,nawetjeśliważnedecy-
zjezapadajączasemgdzieśgłęboko”(E.Gellner,Narodyinacjonalizm...,
s.50).
45E.J.Hobsbawm,NationsandNationalismsince1780...,s.10-11.
37
