Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
przesadnąskłonnośćdosubstancjalizacjinarodówjakowytwo-
rówdziejowejkonieczności,oraznazbytpowściągliwedema-
skowanientożsamościnarodowej”jakoodgórnienarzuconego
wynalazkuklaspanujących.
Koncepcjanarodówjakowytworówzbiorowejwyobraźni,
zrodzonychprzezprocesymodernizacyjneihistoryczniepoprze-
dzanychprzeznacjonalizm,nadalbudzikontrowersje,jednak-
żesampoglądonowoczesnejgenezienarodównależyjużdo
głównegonurtunaukspołecznych.Intuicjeprymordialistyczne,
tj.związanezprzeświadczeniemoodwiecznyminaturalnym
podzialeludzkościnanarody,trzymająsięmocnowsferzemy-
śleniapotocznego;oddziałująteżnakształteuropejskiejhisto-
riografii,którejtradycjewiążąsięsilniezXIX-wiecznąkarierą
nnarodu”jakogłównegopodmiotudziejów47.Równieżwśród
uczonych,dlaktórychkwestienarodowestanowiąbardziejwy-
odrębnionyprzedmiotbadań,niebrakautorów,którzydzieje
nacjonalizmuujmująwkategoriachdługiegotrwaniaihisto-
rycznejciągłości,akcentujączwiązkiwspółczesnychnarodów
zprzednowoczesnymiwspólnotamietnicznymiipolitycznymi.
Ichujęciarzadkojednakmajądziścharakterbezkrytycznych
odwołańdosformułowanejniegdyśprzezCliffordaGeertzaidei
nwięzipierwotnych”48;praceGellnera,AndersonaczyHobs-
bawmastanowiądlanichważny,nawetjeślinegatywnypunkt
odniesienia49.Samozresztąpojęcienarodusproblematyzowało
sięnatyle,żerównieżkrytycynmodernistów”posługująsięnim
47Zob.T.Kizwalter,Nationalhistoriographyanditsideologicalcondi-
tions(19th-20thcentury),[w:]J.Sujecka(red.),TheNationalIdeaasaRe-
searchProblem,Warszawa2001,s.43-50.
48C.Geertz,Integracyjnarewolucja:pierwotnesentymentyapolityka
obywatelskawnowopowstałychpaństwach,[w:]tegoż,Interpretacjakultur,
tłum.M.M.Piechaczek,Kraków2005,s.291-352.
49WskazujenatomimochodemAndrzejWalicki,zauważając,że
wsporachonaródinacjonalizmngłównyspórtoczysięmiędzy«konstruk-
tywistami»i«antykonstruktywistami»”(Czymożliwyjestnacjonalizmlibe-
ralny?,s.38).Sceptycznieopojęciunkonstruktywizmu”ijegowartości
opisowejwodniesieniudokoncepcjiGellneraiAndersonawypowiadasię
TomaszKizwalter,Nationalhistoriography...,s.17.
39
