Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
identyfikująsięzdziedzictwemceltyckim)-jednakdlawiększej
częściEuropycharakterystycznajestinnatradycja,związana
uswychpoczątkówzniemieckimSturmundDrangiprzedsta-
wiającajęzykjakonaturalnąpodstawęnarodowychtożsamości.
Tradycjata-ukształtowanapodwpływemtakichmyślicieli
jakJohannGottfriedHerderczyWilhelmvonHumboldt-co
najmniejdopołowyXIXwiekustanowiłafilozoficznezaple-
czebadańnadjęzykiem,wyznaczającdominującykierunekich
rozwoju,aipóźniejzachowałaniemałążywotność.Utylizowa-
naprzezXX-wiecznąantropologię,przetwarzanaprzezSapira
iWhorfa,dodziśpozostajeważnympunktemodniesieniadla
etnolingwistów.Niektórzyznich,jakJerzyBartmińskiczyAnna
Wierzbicka,częstoodwołująsięwswoichpracachdokatego-
riinarodowych-wartojednakzauważyć,żenadająimsens
wyłączniekulturowy,niezwiązanyztożsamościąpolityczną55.
Autorzycibadająjęzykjakokluczdokulturowouwarunko-
wanychihistoryczniezakorzenionychnobrazówświata”,toteż
relacjemiędzyjęzykiemanarodemniewyodrębniająsięwich
twórczościjakosamodzielnyproblem.
Niezależnieodhistorycznegoiaktualnegoznaczeniatradycji
herderowsko-humboldtowskiejwmyśleniuojęzyku-amoże
właśniezewzględunajejznaczenie-konfrontacjapojęciajęzy-
kazpojęciemnaroduwymagaraczejujęciazewnętrznegowobec
niej.Sprzyjaonabowiemmniejlubbardziejświadomymodwo-
łaniomdokoncepcjinwięzipierwotnych”-tymczasempodobne
odwołaniautrudniająwyodrębnieniekwestiijęzykowychzkon-
tekstuhistoriipolitycznej,etnografii,dialektologiiczydziejów
narodowejliteratury.Niesłużąteżkrytycznemunamysłowinad
językiemjakoobiektemplanowegokształtowania.Wpływtej
tradycjinapotocznemyślenieojęzykuitożsamościnarodowej
55Odwołaniatesąszczególnieistotnewrozważaniachobojgaautorów
nadkulturowymikonotacjamipojęciaojczyzny-zob.np.A.Wierzbicka,
Słownikkluczemdohistoriiikultury.„Ojczyzna”wjęzykachniemieckim,
polskimirosyjskim,[w:]tejże,Język-umysł-kultura,Warszawa1999;
J.Bartmiński,Ojczyznawpolskimirosyjskimjęzykowymobrazieświata,
[w:]tegoż,Językowepodstawyobrazuświata,Lublin2007.
43
