Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.1.Działaniakomunikacyjne
17
ostateczniestatuskażdegodziałaniazostajeokreślonydopierowwypowiedzi
najegotematizajejsprawą,wtymwypadkuzwłaszczaprzezwybórczasow-
nikarelacjonującego.Zarównowięcjednodziałanie(rozumianejakoepizod),
jakijedensposóbdziałania(rozumianyjakotyp)możeuzyskiwaćróżne
intepretacje,którezależąodtego,jakpostrzegajewypowiadającasięnajego
tematosoba.Tozkoleirównieżjestwarunkowanelicznymiczynnikami,wtym
zwłaszczaprzyjętąperspektywą(por.spontaniczne,codziennerelacjezdziałań
aichanalizyiopisynaukowe;notabene,tawłaśnieproblematykastanowi
podstawęniniejszegoopracowania).Zewzględunawszystkiewymienione
tuzależnościwdalszejczęściksiążkimianemDdziałańkomunikacyjnych”będą
obejmowanetedziałaniapodejmowanewinterakcjach,doktórychwzdawanych
znichrelacjachmogąodnosićsięczasownikizarównozmiejscemwalencyjnym
odbiorcy,jakibezniego.
Whumanistycedziałaniakomunikacyjnebyłyjakdotejporyprzedmiotem
badańgłówniewstudiachnadtzw.aktamimowy.Tenterminzostałspopulary-
zowanyprzezJ.R.Searle’a(1969),aswoimzakresemnawiązujedoteoriiDper-
formatywówikonstatacji”orazteoriiDlokucji,illokucjiiperlokucji”J.L.Austina
(1962),wzwiązkuzczymbywakojarzonyznazwiskiemtegobadacza,choćwjego
pracachmożnaznaleźćtylkopojedyncze,nieprogramoweużyciategowyrażenia,
por.Heliasz-Nowosielska(2018b).TeoriaDaktówmowy”Searle’a(1969)to
zasadniczoteoriaillokucji.WuzusiehumanistycznymzaSearlem(1969)
upowszechniłosięwięcrównieżwskazywaniejakoprzedmiotubadańwłaśnie
illokucji,atakżeintencjikomunikacyjnych.Taewolucjaterminologiiprzedstawia
wsposóbsyntetycznyprzejściebadaczyodstudiównadperformatywamijako
działaniamiwykonywanymizapomocąsłów(jakrównieżzapomocąana-
logicznychdonichśrodków,takichjakintonacjeczygesty)dostudiównad
intencjami,zjakimitedziałaniasąwykonywane,por.Austin(1962),Searle
(1969).Uwagabadaczyzostałaostatecznieskupionanaakciemowyjako
intencjonalnymużyciusłów.Zbokupozostałtematsamejperformatywności
idywersyfikacjiśrodkówjejrealizacji:werbalnych,parawerbalnychiniewer-
balnych,por.Austin(1962:69-70,76,118-121,1993:316).Tezaśaspekty
działańkomunikacyjnychwpowiązaniuzintencjamikomunikacyjnymiwyzna-
czająszersząperspektywębadawczą,którejprzedmiotmożnaokreślićraczej
mianemDaktówkomunikacji”,anieDaktówmowy”wliteralnymrozumieniu
leksemumowa,por.Kneblewski(1980),Nęcki(2000:53),Heliasz-Nowosielska
(2018b).Wdalszymciągutejpracyróżneillokucjeiperlokucjebędątraktowane
jakopewneaspektypodejmowaniadziałańkomunikacyjnych,któredeterminują
znaczenieniektórychczasownikówsłużącychdorelacjonowaniainterakcji,
np.prosićkogoś
i
ocoś
j
czyprzepraszaćkogoś
i
zacoś
j
.Odnoszącsiędodziałań
komunikacyjnychwidzianychprzezpryzmattychichaspektów,będęonich
pisaćjakooDdziałaniachperformatywnych”.
