Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
WSTĘP
Problematykazwiązkówjegotwórczościzprawemdotyczylicznychzagad-
nień;odkwestiizwiązanychzprzebiegiemprocesusądowego,ustrojempaństwo-
wym,moralnymiimplikacjamiwykonywaniazawodówprawniczychporozwa-
żaniafilozoficznewynikającezróżnychsposobówrozumieniasamegoterminu
flprawo”iprzypisywanejmumocyobowiązywania.Poetapostrzegałomawiane
zagadnienieprzedewszystkimprzezpryzmatfascynacjihistorią,azwłaszcza
dziejamiPolskiXVIIiXVIIIwieku.Cozatymidzie,wcentrumjegozaintere-
sowańznajdowałysięzwyczajeiaktydotycząceepokiszlacheckiej.Choćniebył
wtejfascynacjiodosobniony,tradycjaprawnaprzeszławjegotwórczościewolu-
cję,którejbrakuinnychautorówwpisującychsięwnurtromantycznegosarma-
tyzmu2,zyskałabowiemwyjątkowemiejscewokresiegenezyjskim.Cezura1842
roku,znamiennadlajegomyśleniareligijnego,okazałasięcezurątakżewjego
myśleniuoprawie.
Pochylaniesięnadproblememobecnościtematuprawawtekścieliterackim
zmuszadołączeniaterminologiidwóchodrębnychgałęzinauki.Twórczośćpo-
etyckaztrudempoddajesięinterpretacjinarzędziamitypowymidlanaukpraw-
nych,wktórychpodstawęstanowiąjęzykowaprecyzja,jednoznacznośćilogika
wypowiedzi3.Wtekścieustawyniepożądanejeststosowaniemetafory,czyliśrodka
2ZainteresowaniePolskąszlacheckąłączyłoSłowackiegozgrupąprzedstawicielitzw.roman-
tycznegosarmatyzmu,doktórejnależeliprzedewszystkimautorzygawędszlacheckichinawiązu-
jącychdogawędpowieścihistorycznych,tacyjakIgnacyChodźko,MichałGrabowski,Zygmunt
Kaczkowski,WincentyPol,MieczysławRomanowski,HenrykRzewuskiczyWładysławSyrokomla.
PojęcieromantycznegosarmatyzmudefiniujęzaAndrzejemWaśkąjakoflcałokształtzwiązków(…)
[literaturyromantycznej–K.W.]zhistoriąiswoistąkulturąszlachtypolskiej”,zob.tegoż,Roman-
tycznysarmatyzm.Tradycjaszlacheckawliteraturzepolskiejlat1831-1863,Kraków1995,s.15.Obok
WaśkiomawianątematykązajmowałsiętakżeBartłomiejSzleszyński,którywykorzystywałpojęcie
neosarmatyzmu,wskazującenaponowne,jedynieliterackiezainteresowanietematykąsarmacką
wutworachdziewiętnastowiecznych.Zob.B.Szleszyński,Przymierzaniekontusza.HenrykRzewu-
skiiHenrykSienkiewicz-najwybitniejsitwórcyXIX-wiecznegonurtusarmackiego,Warszawa2007.
3Nieoznaczatojednak,żejęzykprawajestzupełniepozbawionymetaforyzacji.Wskazywała
natoMartaAndruszkiewicz:flNietypowymzpunktuwidzeniapożądanychcechtekstuprawnego
środkiemjęzykowymjestmetafora.Znamiennejest,żepomimoformułowanychwtechnicepra-
wodawczejwymogówdotyczącychzasobuleksykalnego,wtekstachprawnychwystępujązwroty
metaforyczne.Sątoszczególnezwiązkiwyrazoweoustalonymznaczeniu,takiejak:wzruszenie
domniemania,ciężardowodu,osobowośćprawna,wejściewżycie,wygaśnięciemocyobowiązu-
jącej,wadaoświadczeniawoli.Zpewnościąstopieńmetaforyzacjitekstówprawnychjestznacz-
nieniższyniżwprzypadkuinnychodmianstylowychjęzyka,azwłaszczatekstówartystycznych”.
Zob.tejże,Wpływjęzykanaadresatównormprawnych,flPrzeglądPrawaPublicznego”2015,nr7/8,
s.35–44.
