Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
ROZDZIAŁI.LITERATURAAPRAWOIKULTURAPRAWNA–ZAGADNIENIAMETODOLOGICZNE
(flczynnośćstanowieniapraw”4)orazprawosensustricto,któreflwznaczeniulogicz-
nym,azarazemwpojęciunajogólniejszymobejmujeswymokreśleniemwszelkie
zasady,wszelkieprawidłakierującepostępowaniemczłowiekanadrodzeprowa-
dzącejdocelujegobytuiprzeznaczenia”5.Definicjatazostałaposzerzonaorozróż-
nienieprawanaturalnego(utożsamianegozboskim)iludzkiego(stanowionego).
Zasygnalizowanoprócztegoistnienieprawanarodów(międzynarodowego)oraz
cywilnego(czylikrajowego)6ipodzielonoprawopodwzględemprzedmiotowym
napubliczne(konstytucyjne,administracyjne,kryminalne)iprywatne(osobiste,
rzeczoweimieszane).
Przytoczonepowyżejprzykładyhistorycznepotwierdzajątraktowanieprawa
nietylkojakospisanegotekstuczyzwyczaju,aletakżejakoproblematufilozo-
ficznegoiteologicznego;bytuduchowego,niezaśempirycznego.Pozwalatoszu-
kaćwjegodefinicjachzwiązkówzmyśleniemromantycznym.Wszystkieonenie
zakreślająjednakprzedmiotubadańwsposóbwystarczający.Terminem,który
pozwaladodatkowoposzerzyćpojmowanieprawajakozjawiskakultury,okazuje
siękulturaprawna7,którawewspółczesnychbadaniachfunkcjonujewśródtakich
pojęć,jak:świadomośćprawa,kulturapolityczna,kulturaprawniczaczyestetyka
prawa.Opisująoneczęśćdziedzictwakulturowego,którąprzekazujątekstypraw-
neorazzwiązaneznimizachowaniagrupyzawodowejprawników.Ozasadności
iwadzeposzukiwańtychzwiązkówpisałRomanTokarczyk:
Szczególneznaczenieprawawkulturzeidlakulturyobjawiasięwjegowielostronnych
powiązaniach,zarównozkulturąduchową,jakikulturąmaterialną–cywilizacją.Roz-
ważanierelacjiprawazkulturą,czyteżkulturyzprawem,wskazujejednoznaczniena
wpływprawanakulturęiodwrotnie–kulturynaprawo.Dlaukazywaniaszczegółowych
treścitychrelacjiniezbędnejestposzukiwaniezwiązkówprawazposzczególnymiskład-
nikamikulturyduchowej(językiem,literaturą,sztuką,zabawą,wiedzą,mitem,zwycza-
jami,obyczajami,religiąmoralnością)ikulturymaterialnej–głównieztechniką8.
4Tamże,s.522.
5Tamże.
6Wprawierzymskimiuscivilepierwotnieoznaczałoprawomającezastosowaniewstosunkach
międzyobywatelamiRzymu,jegoprzeciwieństwotoiusgentiumregulującestosunkizcudzoziem-
cami.Należywięcodróżnićjeodwspółczesnegorozumieniaprawacywilnegojakoprawaprywat-
nego.Por.T.Stawecki,P.Winczorek,Wstępdoprawoznawstwa,s.117–118.
7Zob.M.Borucka-Arctowa,Kulturaprawnanatlemyśliflozofcznejispołecznejokulturze,flStu-
diaPrawnicze”2002,z.1,s.14.
8R.Tokarczyk,Współczesnekulturyprawne,Warszawa2008,s.58.
