Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Badaczkawyróżniłapięćkategorii:ateistki,spirytystki,laiczki,rytualistkipragmatyczneoraz
rytualistkiidealistyczne.Ateistkipostrzegająsięjakoosobyniewierzące,jednakniezrywają
całkowiciewięzizislamemwsferzepublicznej.Oichorientacjireligijnejniewiedząinni
członkowiespołecznościmuzułmańskiej,aonesamebiorąudziałwniektórychpraktykach
religijnych.Istnieniemuzułmanek-ateistekwskazujenasilnąkontrolęspołeczną,wymuszającą
nanichdostosowywaniesiędonormspołecznych.Sąonekonformistkamipublicznymi,zachowując
pozoryprzynależnościdowspólnotyreligijnej.Spirytystkiniewyznajązinstytucjonalizowanej
religii,wierząjednakwtranscendencjęimożnazatemprzypuszczać,żeprzezotoczeniepostrzegane
sąjakoniereligijne.Różnicemiędzyreligijnościądeklarowanąirzeczywistąnabierająwtym
kontekściedodatkowegoznaczenia.Laiczkiuważająsięzamuzułmanki,jednakograniczająswoją
religijnośćdosferyprywatnej.Rytualistkiprzykładajądużeznaczeniedowłasnejtożsamości
religijnej,przyczymidealistycznerytualistkipodporządkowująislamowicałeswojeżycie,zaś
pragmatycznerytualistkikultywująreligię,jednaknieodbywasiętokosztemudziałuwżyciu
społecznym
74.
Typymuzułmanek,wyróżnioneprzezKarakaęoglu,możnaodnieśćdorodzajówreligijności
znanychzzachodniejsocjologiireligii
75–np.spirytystkiodpowiadająreligijności
postmodernistycznej,laiczki–selektywnej,rytualistki–kościelnej(wsensieuczestniczenia
wzinstytucjonalizowanymsystemiereligijności),zaśateistki–niereligijnejkościelności(więź
zKościołemwynikazobyczaju,niezreligijnychprzekonań).Odniesieniereligijności
muzułmańskiejdokategoriiznanychzzachodniejsocjologiireligiimogłobybyćnieuzasadnione,
jeżelidotyczyłobyspołeczeństwwpaństwachmuzułmańskich.Wwypadkumniejszości
muzułmańskichmieszkającychnaZachodziemożnajednakdomniemywać,żewykorzenienie
zetnicznościorazzachodniaświeckośćoddziałująnareligijnośćwyznawcówislamu,azwłaszcza
najejinstytucjonalnykontekst.
PopulacjamuzułmańskanaZachodzieniejestjednorodna.Islamjestbardzozróżnicowany,
astanowidrugąpodwzględemliczbywyznawcówreligięnaświecie.Jednązimmanentnychcech
kulturymuzułmańskiej–jeszczewczasachekspansjiimperiumarabsko-muzułmańskiego–byłata,
żenierugowałatradycjilokalnych(oileniewchodziłyzniąbezpośredniowkonflikt),ale
wchłaniałajeiadaptowała,stanowiącfundamentspajającylokalnekultury.Nazróżnicowanie
kulturowenałożyłysięinneuwarunkowania–historyczne,polityczneigospodarcze,które
przesądziłyoróżnorodnościwspółczesnegoświataislamu.Diasporamuzułmańskatworzonajest
przezludziwywodzącychsięzpaństwodMauretaniipoIndonezję,częstozbytłatwozaliczanych
dojednejwspólnejkategoriizewzględunawyznawanąreligię.Tymczasemróżnicjestbardzowiele
–dotyczączasuprzebywaniawEuropie,krajupochodzenia,religijności,przynależnościetnicznej,
denominacji,klasyspołecznej,obywatelstwa,identyfikacjizkrajemzamieszkaniaetc.
Nazróżnicowanietonakładasiędodatkowospecyfikaposzczególnychpaństwzachodnich–ich
przeszłość,któraczęstowyznaczałakierunkiimigracji,atakżepolitykawobecmniejszości
muzułmańskich.
Europaaświatislamu
HistoriakontaktówEuropyzeświatemislamusięganarodzinsamegoislamu,azatem
VIw.Wtymczasiezmieniałsięukładsiłicharakterrelacji.WedługStefanoAllieviwhistorii
możnawyszczególnićpięćetapów.Dwapierwszeetapyobejmująokreshistorycznyliczącyponad
jednotysiąclecie.Kolejnetrzyodnosząsiędoostatnichkilkudziesięciulat,wktórychnastępowały
zasadniczezmianywcharakterzewzajemnychstosunków.Poszczególneetapyniemają
monochronicznegocharakteru,gdyżichprzebieguzależnionyjestodpaństwaigeneracji
muzułmanów.
Tabela2:EtapyrelacjimiędzyislamemaEuropą
Lp.
Etap
1
Islam
Opis
TrwającaodpoczątkówislamudoXVIw.konfrontacjaiwymianamiędzypaństwamieuropejskimiaświatem
