Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1u2uOdbiórmuzykiwperspektywiemodelu„wzajemnychzależności”
33
attention,ReberiReber2005),awięcuwaginiejakopochwyconejprzezbodziec,
wywołanejbezudziałudążeńiwoli(noddolnie”).Wprzypadkubiernegoodbioru
bodźcesłuchowe(np.muzyka)znajdąsięwczęściperyferycznejpolauwagi,wzasię-
guuwagiekstensywnej,aprzetwarzaniemacharakterpłytkiipowierzchowny.
Nieulegawątpliwości,iżpercepcjamuzyki(zwłaszczawsytuacjachdniaco-
dziennego)charakteryzujesiędośćdużądynamiką.Dziejesiętakzwłaszczawmo-
mencie,gdydokanałusłuchowegotrafiająróżnorodnebodźce.Wdużymuprosz-
czeniumożnapowiedzieć,iżspostrzeganieodbywasięwówczaszgodniezzasadą
nfigura-tło”
.Pewneelementywpolupercepcyjnymzyskująstatuswyróżniającejsię
figury,ainneniejakoncofająsię”dotła(Maruszewski2001,zob.Humięcka-Jakubow-
ska2006).Wefekciebodziecmuzyczny,spostrzeganywsposóbpasywny,może
staćsięprzedmiotemaktywnegoodbioruiodwrotnie-słuchanieaktywne,nawet
wwarunkachsalikoncertowej,możeprzerodzićsięwbezrefleksyjnyodbiór(por.
Chęćka-Gotkowicz2010).Słuchaczczęstobalansujepomiędzypasywnymaaktyw-
nymodbiorem,arezultatprocesupercepcjistajesiętrudnydoprzewidzeniam.in.
zewzględunaopisanewcześniejmechanizmyselektywności,przerzutnościczy
podzielnościuwagi.
1020Odbiórmuzykiwperspektywiemodelu
"wzajemnychzależności”
Wkontekściedyskusjinatematróżnychsposobówodbiorubodźcówsłuchowych
pojawiasięzasadniczepytanie:jakieczynnikimogązadecydowaćotym,żemuzyka
zostanieulokowananaperyferiachuwagiibędzietraktowanaprzezsłuchaczajedy-
niewkategoriachtła.Abynakreślićpanoramęmożliwychuwarunkowań,należy
spojrzećnaproblematykępercepcjiireakcjinamuzykęwsposóbkompleksowy
przezpryzmattrzechpodstawowychogniwdeterminującychkontaktczłowieka
zmuzyką:wymiarupodmiotowego(traktowanegojakozbiórróżnychwłaściwości
umysłusłuchacza),wymiaruprzedmiotowego(rozumianegojakozbiórcechsłucha-
nejmuzyki),atakżewymiarusytuacyjnego,którydoraźniemodyfikujesłuchacza
oraz(jeślitomożliwe)słuchanąmuzykę(zob.Jordan-Szymańska2014).Wachlarz
czynników,któremogąwpływaćnapercepcjęipowstawanieróżnegotypureak-
cjinamuzykę,przedstawiamodelnwzajemnychzależności”(ang.reciprocalfeed-
backmodelofmusicalresponse).Porazpierwszyzostałonzaproponowanyprzez
brytyjskichpsychologówmuzykiDavidaJ.Hargreavesa,RaymondaMacDonalda
iDorothyMiellwrozdzialeHowdopeoplecommunicateusingmusic?,otwiera-
jącymksiążkęMusicalCommunication(HargreavesD.,MacDonaldiMiell2005).
WwersjiuproszczonejpojawiłsięonrównieżwksiążceTechildasmusician.
AHandbookofmusicaldevelopment(McPhersonred.2006)wrozdzialeMusical
preferenceandtasteinchildhoodandadolescenceautorstwaHargreavesa,Adriana
NorthaiMarkaTarranta(HargreavesD.,NorthiTarrant2006).Badaczelokują
