Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1u2uOdbiórmuzykiwperspektywiemodelu„wzajemnychzależności”
35
dziękiprzenośnymodtwarzaczomorazdostępnościąmuzykiwzasobachinterne-
towych)orazzrozpowszechnieniemsięnowychkontekstówjejfunkcjonowania
(zwłaszczawsytuacjachdniacodziennego),nanowowrócilidokoncepcjispołecz-
nejpsychologiimuzyki,którakontekstowispołecznemuprzywracanależnemiej-
sce.NorthiHargreavesD.jużwpierwszymakapicieksiążkiSocialandApplied
PsychologyofMusiczauważają:
[j]estrzecząoczywistą,żemuzykaistniejewkontekściespołecznym:wieleróżnych
sposobów,wjakichludzietworzą,wykonują,postrzegająireagująnadźwiękimuzyczne,
wdużymstopniuzależneodspecyficznychmiejsc,czasówiinnychosóbobecnych
wdanychsytuacjach,jakrównieżodszerszegohistoryczno-kulturowegokontekstu
zachowańmuzycznych8(NorthiHargreavesD.2008:1).
Modelnwzajemnychzależności”opierasięnazasadziewzajemnegodeterminiz-
mu,zaczerpniętejzespołeczno-kognitywnejteoriiAlbertaBandury(1977),który
zwracałuwagęnazwiązki,jakiemogązachodzićpomiędzyjednostką,jejzacho-
waniemaspołeczeństwem.Uważałon,żetrzygłówneklasyczynników(tj.we-
wnętrzneczynnikiindywidualne,czynnikiwynikającezoddziaływaniaśrodowiska
zewnętrznegoorazczynnikizwiązanezzachowaniem)wywierająnasiebiewpływ,
acałysystempozostajewstanieciągłej,dynamicznejzmiany.Wzajemnydetermi-
nizmoznaczawięcistnieniezłożonej,sprzężonejinterakcjimiędzyjednostką,jej
zachowaniemibodźcamiśrodowiskowymi,wramachktórejwszystkieteelementy
wpływająnapozostałe(GerrigiZimbardo2012).ZdaniemBanduryludzietworzą
systemyspołeczne,aleiodwrotnie-onipodwpływemtychsystemów,azatem
ichzachowaniejestwypadkowązarównospołecznychwpływów,jakiwewnętrz-
nych,psychologicznychczynników.
BiorącpoduwagęzaproponowanąprzezBanduręzasadęzwrotnegodetermi-
nizmu,autorzymodelunwzajemnychzależności”sytuacjękontaktuzmuzykąspro-
wadzajądowzajemniesprzężonychrelacji,jakiemogąpojawićsiępomiędzymu-
zyką(wymiarprzedmiotowy),słuchaczem(wymiarpodmiotowy),kontekstem
(wymiarsytuacyjny)orazreakcją.Uproszczonawersjamodeluwdoskonałysposób
ilustrujezakładane(możliwe)zależności(rys.1.2),chociażdopierowersjapełna
(rys.1.3)ujawnia,jakieczynnikikryjąsiępodposzczególnymiwymiarami.Autorzy
podkreślają,żeichcelemniebyłouwzględnieniewszystkichmożliwychaspektów,
aleraczejwskazanietakich,któreważnezpunktuwidzeniabadańnadkomuni-
kacją(HargreavesD.iin.2005:7).
8nItgoesalmostwithoutsayingthatmusicexistsinasocialcontext:themanyandvaried
waysinwhichpeoplecreate,perform,perceive,andreacttomusicalsoundsarevitallydependent
onthespecificplaces,timesandotherpeoplepresentinthosesituations,aswellasthebroader
historicalandculturalcontextofmusicalbehaviour”(NorthiHargreavesD.2008:1).