Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zestronynajbliższych,brakczasuwolnego,brakmiłościrodzicielskiej
topoważnaczęśćprzyczynułatwiającychpojawieniesięzachowańagre-
sywnych(Cofer,Appley,1972,za:Grochulska,1982:18).
1.2.3.
Agresjajakonabytypopęd
Istniejekilkanieznaczniesięróżniącychkoncepcjiagresjijakona-
bytegopopędu.Jedneznichpodkreślająrolękonfliktowychoczekiwań
dotyczącychwzmocnieniazachowaniaagresywnego(tamże:18).
J.DollardiN.RMillersugerują,żegniewjestwyuczalnympopę-
dem.Wedługnichszarpanie,bicie,drapaniesąwrodzonymireakcjami
gniewnyminapewnesytuacje.DollardiMillerwskazują,żeagresjawy-
stąpiwtedy,kiedyjestnajsilniejwyuczonąreakcjąnagniew.
A.Busstwierdzi,żejedynymaspektemagresywnegozachowania,
którymożnarozpatrzyćwkategoriachpopędowych,jestemocjonalnare-
akcjagniewu(tamże:19).
R.R.Searsuznajemożliwośćwytwarzaniasięnowychpopędów
wwynikuzderzeniasiękonfliktuzaokreślonezachowanie.Tłumaczyon
wtensposóbpowstawaniepopędówzależnościiagresji.Sugerujeon,że
obanabytepopędymogąsięrozwijaćwewczesnymdzieciństwienapod-
łożuzachowańinstrumentalnych.
Zachowaniainstrumentalnetypuzależnościowegotoobjawynieza-
radności,bezsilności,cichypłacz,gwałtowne,nieskoordynowaneruchy,
hałasowanie,uderzanieprzedmiotów,kopanieich,szarpanieiuderzanie
opiekunów.
Searsodróżniazachowaniainstrumentalneodtaksamowyglądają-
cychzachowań,mającychwłaściwościpopędowe.Powstająonewtedy,
gdyzachowaniaczasemsąnagradzane,aczasemkarane.Wtedyrozwija
sięnwtórnysystemmotywacyjny”.Charakterystycznesądlatychpopę-
dówzachowaniabudzącewspółczucie(zachowaniawyrażającezależno-
ści)lubzadająceludziombólikrzywdząceich(zachowaniaagresywne)
-znajdująonewzmocnieniewzadowoleniu,któredajezmniejszeniena-
pięciapopędowego(tamże:19-20).
Ch.N.CoferiM.H.Appleystwierdzająjednak,żewynikiekspe-
rymentówmającychpotwierdzićistnieniepopędówdadząsiępogodzić
22
