Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
I.Jaktosięwszystkozaczęło:średniowieczeinowożytność
ElityBerlinaiDrezna
JabłońscyniebylijedynymiPolakami,którzyzamieszkalinadSzprewą.
JanErnestGockowski(1710–1775),urodzonywChojnicachnapolsko-kaszub-
skichterenachgraniczącychzPomorzem,straciłrodzicówwdzieciństwieibył
wychowywanyprzezkrewnychwDreźnie.Niedługopóźniejprzeniósłsiędo
Berlina,gdziezrobiłoszałamiającąkarieręjakohandlarzbiżuteriiidostawca
dworu.Posiadałrównieżmanufakturytekstylne,handlowałdziełamisztukina
zlecenieFryderykaII,założyłwytwórnięporcelany,byostateczniezbankruto-
wać.Zdobyłtakirozgłos,żedodziśwBerlinienazywasięjegoimieniemulicę,
mostiszkołę.BiskupwarmińskiipisarzIgnacyKrasicki(1735–1801)odmo-
mentuaneksjiWarmiiprzezPrusyw1772rokuwieleczasuspędzałwBerlinie
iPoczdamie,wnajbliższymotoczeniuFryderykaII.
MalarzDanielChodowiecki(1726–1801),wywodzącysięzpołożonegona
tereniePolskiGdańska,byłpotomkiempolskichszlachcicówinosiłpolskie
nazwisko,choćjęzykanieznał.Najwyraźniejjednaksampolskiwyglądjego
nazwiskawywarłdużywpływnakolejnepokolenia.Choćzgodniezzasadami
wymowyniemieckiejbyłijestczytanyjakoDSzodowiki”,tenilustratorwielu
pruskichmitówwPolscezazwyczajprzedstawianyjestjakowielkiPolak,ajego
nazwiskowymawiasięzpolska.TosamoprzydarzyłosięzresztąwieluPolakom
iNiemcom,którymzpowodupolskiegolubniemieckiegonazwiskanadawano
tożsamośćnarodową,zktórąsięwcalenieidentyfikowali.
27czerwca1697rokukrólemPolskizostałAugustIIMocny,cozapocząt-
kowałonowąepokęwrelacjachpolsko-niemieckich,amówiącprecyzyjniej:
polsko-saskich:WettynowierządziliwPolscezprzerwamido1763roku.
DwórsaskiprzybywałdoPolskiregularnieinadługo,jednocześniezaświelu
PolakówwyjeżdżałodoDrezna.Znaleźlisięwśródnicharystokraciimężo-
wiestanu,oficerowieiprościżołnierze,nauczycielejęzyka,paziowieimuzy-
cy.Ważnymmomentembył1719rok,kiedytosetkiPolakówprzyjechałynad
Łabę,byświętowaćzaślubinynastępcytronu.Gościemogliosobiścieprzeko-
naćsięoprzychylnościdworuiotwartościdworskiegotowarzystwa.JanJerzy
Przebendowskijakopodskarbiwielkikoronnyjużwcześniejbyłtajnymradcą
saskim,terazzaśrównieżinniprzedstawicielepolskiejszlachtyosiedlinadłu-
żejwDreźnie.Znaleźlisięwśródnichpierwszaoficjalnapolskametresakróla
AugustaII,UrszulaLubomirska,atakżeJanKantyMoszyński,mążnieślubnej
córkikróla,późniejzaśjużzapanowaniadrugiegoSasanatroniepolskim,
AugustaIIIkanclerzwielkikoronnyJanMałachowskilubJerzyMniszech,
niemówiącorzeszachsłużby20.
20JacekStaszewski,PolacywosiemnastowiecznymDreźnie,Wrocław1986.