Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Studenciiinni:polscypodróżnicynaziemiachniemieckich
Studenciiinni:polscypodróżnicy
naziemiachniemieckich
25
JeślinieliczyćMazurównapływającychdoPrusZakonnychlubpóźniej
Książęcych,okażesię,żemigracjaPolakównaterenyniemieckojęzycznebyła
zjawiskiemmarginalnym.Niemniejzdarzalisięprzedstawicieleelit,którzy
przezdłuższylubkrótszyczasmieszkaliwNiemczechitonietylkodlatego,
żeichkrólewscylubksiążęcyrodzicewłaśnietutajwybraliimmałżonka.Do-
brzeudokumentowanekosztownepodróżeedukacyjneiwyjazdynastudia
Polaków(iLitwinów).WXIViXVwieku,gdytylkopowstałyuniwersytety,
nauczelnieniemieckiezaczęliprzybywaćstudencizziempolskich,najwcze-
śniejdoKolonii,Heidelbergu,LipskaiBazylei,apóźniejtakżedoWiednia
iprzedewszystkimdoPragi.
Reformacja,któranajakiśczasogarnęłaznaczącączęśćpolskiejszlachty,
sprawiła,żewzrosłozainteresowaniestudiowaniemnauniwersytetachprote-
stanckich,naprzykładwKrólewcu,gdzieodzałożeniauczelniw1544do1772
rokuzarejestrowano3,5tysiącastudentówzterenówPolskiiLitwy(wlatach
1551–1552uczyłsiętupoetaJanKochanowski).Polskichstudentówzaczęły
przyciągaćrównieżzreformowaneuniwersytetykatolickiewpołudniowych
Niemczech.Wyjazdynastudiapozwalałynietylkozdobyćwykształcenie,ale
takżenauczyćsięjęzyka,cobyłocelemzarównomagnatów,jakidrobnejszlach-
ty,któraobiecywałasobiepotymkorzyściwkontaktachhandlowychzGdań-
skiemimiastamipruskimi.TaknaprzykładnapoczątkuXVIIwiekuszlachcic
AleksanderŁugowskiudzieliłswemusynowiJasiowinastępującychinstruk-
cji:Dpotrzebujęteżitegobardzopotobie,żebyśmijęzykaniemieckiegolekce
sobienieważył,tenbowiemnietylkopotrzebnyjestdokrajówcudzych,ale
teżiwdomu,przydworzekróla”.Równiepożądanebyłyjednaktzw.softskills,
oczymświadcząwskazówkiinnegoszlacheckiegoojca,zalecającegosynowiod-
wiedzenieokolicDgdziepiwaużywająiwinateżnieskąpo”,abyDpotroszewinu
przywykałdlaprzyszłychczasów”14.
Przezpewienczasgrandtourbyłaobowiązkowympunktemprogramu
wedukacjimajętnejszlacheckiejmłodzieżyzpolsko-litewskiejRzeczypospo-
litej.SebastianLubomirski,potomekmożnegorodumagnackiego,studiował
14WitoldMolik,DiePolenunddieUniversitätinKönigsbergindenJahren1871bis1914,DNord-
ost-Archiv”N.F
.1994,t.3,z.2,s.427;DorotaŻołądź-Strzelczyk,Peregrinatioacademica:Studia
młodzieżypolskiejzKoronyiLitwynaakademiachiuniwersytetachniemieckichwXVIipierwszejpo-
łowieXVIIwieku,Poznań1996,s.29(tupierwszycytat);WładysławCzapliński,JózefDługosz,
Podróżmłodegomagnatadoszkół(StudiumzdziejówkulturyXVIiXVIIw.),Warszawa1969,s.28,
s.53(tudrugicytat).