Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
I.Jaktosięwszystkozaczęło:średniowieczeinowożytność
wLipskuwlatach1559–1560,apopowrociedoPolskizrobiłwielkąkarierę
izgromadziłbajecznebogactwa.W1595rokuposłałdwunastoletniegosyna
Stanisława(1583–1649)zekwipażemisłużbąnanaukidokolegiumjezuic-
kiegowMonachium,gdziechłopiecnietylkouczęszczałdoszkoły,leczrów-
nieżuczestniczyłwbogatymżyciutowarzyskim,pobierałlekcjejazdykonnej
iudawałsięnalicznewycieczki.PóźniejzkoleiStanisławposłałswojegosyna
nastudiadoRzeszy.Koronowanegłowytakżewysyłałyswoichpotomkówna
wojaże:wlatach1624–1625polskikrólewicz,późniejszykrólWładysławIV
Waza,wybrałsięzczterdziestoosobowąświtąwwielkąpodróżpoEuropie,
którazaprowadziłagonaziemieniemieckie,gdziebyłwitanyznajwiększą
sympatią15.
NiewielewiadomoopodróżachdoNiemiecmieszczaniprzedstawicieli
niższychwarstw.Wymieńmyjednakchoćjedenprzykładbiografięmalarza
JanaPolaka(także:PolackalubPollaka),którynajprawdopodobniejpochodził
zKrakowainajpóźniejw1482rokuzamieszkałwMonachium,gdziezmarł
w1519roku.PrzezcałedziesięcioleciasztukasakralnaGórnejBawariipozo-
stawałapodjegowpływem.Polaktworzyłekspresywneołtarze,freskiiobrazy
wMonachiumiokolicznychmiejscowościachjakWeihenstephan,Benedikt-
beureniFreising(Fryzynga).
Równieżrycerzeciągnęlinazachódzwłaszczawdojrzałymśredniowie-
czupolscywojowiezaciągalisięnasłużbęuwładcówniemieckich16.
Biskupiireformatorzy
Kościołyjakoinstytucjetransnarodowewnaturalnysposóbsprzyjałyze-
tknięciuróżnychkulturiwspólnotjęzykowych.KarierawKościele,zwłaszcza
katolickim,częstowiązałasięzprzekraczaniemgranic.Nieinaczejbyłowkon-
tekściepolsko-niemieckim.Poniżejkilkaprzykładów:OttonzBamberguspę-
dziłcałelatajakokapłannadworzeWładysławaHermana,gdzienauczyłsię
polskiego,poczymwróciłnadwórcesarski,byostateczniewlatach1124–1128
naprośbęksięciaBolesławaKrzywoustegozostaćmisjonarzemPomorzan.Jeśli
OttonzBambergunależałdoNiemcówbiegłychwjęzykupolskim,toMateusz
zKrakowabyłjednymznajlepiejmówiącychponiemieckuPolaków.Urodził
15WładysławCzapliński,JózefDługosz,Podróż…,s.35–36;DieReisedesKronprinzen
WładysławWasaindieLänderWesteuropasindenJahren1624/1625,red.BolkoSchweinitz,Mün-
chen1988.
16AndreaLanger,JanPolack,[w:]NeueDeutscheBiographie2001,20,s.593n,https://www.
deutsche-biographie.de/pnd118831860.html#ndbcontent,(dostęp:17II2017).