Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
JERZYSTRZELCZYK
niemieckim.Zjednejstronyjesttoraczejwątpliwe,zdrugiejstronyjej
mąż,mimorozmaitychpowiązańzpobliskimiobszaramiFrancji,niezbyt
dobrzeopanowałfrancuski.Kwestiataniejestbezznaczenia,jeśliszuka-
myodpowiedzinapytanie,wjakimstopniuautentycznesąprzypisywane
Elżbiecieczteryprzekłady.
Wszystkieonestanowiąprozaicznewersjefrancuskichpoematówry-
cerskichtematyczniezwiązanychzpostaciąiepokąKarolaWielkiego,jego
następcówiwrogów.PierwszachronologiczniepowieśćElżbietynazywa-
najestwskrócieHerpinlubdokładniejBłądzącyrycerzalboopowiadanie
oksięciuHerpiniezBourgesijegosynuLwie.Akcjaeposurozpoczynasię
nadworzeKarolaWielkiego.Herpin,książęBourges,łamiącmirkrólew-
skiobowiązującynadworze,zabijaswegowrogaipotwarcę,księciaKla-
riusa.Skazanyzatenczynnaśmierć,zawstawiennictwemkrewnychudaje
sięnawygnanie,adobrazostająmuskonfiskowane.Bohaterijegosyn
przeżywająnajróżniejszeprzygody,utwórjestprzesyconycudownością.
HerpinosiągnąłszczytpopularnościwXVIiXVIIwieku,wlatach1514–
1659kilkakrotniewydawanogodrukiem.Zupełnieinaczejpotoczyłysię
losydrugiejpowieściElżbiety,Sybilla,zachowanejjedyniewrękopisie
wzbiorzeutworówsporządzonympośmiertniezwolisynainajprawdopo-
dobniejprzezkilkastuleciniewydawanejdrukiem.Jejtreścią(najzupełniej
niehistoryczną)sądziejeniesłuszniepodejrzanejiostateczniezrehabili-
towanejżonyKarolaWielkiego.AutorstwoHerpinaiSybilliprzypisano
Elżbiecietylkonapodstawiekryteriówstylistycznychiłącznegozpozo-
stałymiwystępowaniawrękopisach,natomiastdwakolejneutwory,Loher
iMallerorazHugoScheppel,wprostwymieniająElżbietęjakoautorkę
wkolofonielubprologu.
FrancuskiepodstawywszystkichczterechdziełElżbietysąznane,aich
porównaniezwersjaminiemieckimipozwalastwierdzić,żeprzekładysą
wierne,wpartiacherotycznychniekiedyskrócone,awmiaręnabywania
przeztłumaczkędoświadczeniastająsięjakbycorazbardziejsamodzielne.
NajwiększepowodzenieupotomnychzyskałHugoScheppel,któryporaz
ostatni(przednowoczesnymiedycjaminaukowymi)ukazałsiędrukiem
w1794roku,coniewydajesięprzypadkowe.PodimieniemHugoSchep-
pelukrywasiębowiemHugoCapet,którypodkoniecXwiekuodsunął
odwładzyweFrancjidynastięKarolingów,dającpoczątekKapetyngom.
NauwagęzasługujenietypowadlafeudalnegospołeczeństwaXVwieku
społecznaperspektywautworu.Hugomusinadrodzedowładzypokonać
uprzedzeniaiprzeszkodystawianemuprzezfrancuskąarystokrację,znaj-
